^DeAndereKrant

Het Duitse concern BASF, het grootste chemiebedrijf ter wereld, kondigde onlangs een investering aan van 10 miljard dollar in een gloednieuw, uiterst geavanceerd chemisch complex. Maar niet in Duitsland. Het komt te staan in Guangdong in China.

BASF heeft geen plannen om in eigen land te investeren. In februari besloot dit oeroude Duitse concern in zijn thuishaven Ludwigshafen een kunstmestfabriek en andere faciliteiten te sluiten, waardoor 2600 mensen op straat kwamen te staan. “We zijn steeds meer bezorgd over onze thuismarkt”, vertelde CEO Martin Brudermüller de aandeelhouders in april. Vorig jaar maakte BASF verlies in Duitsland.

BASF is niet alleen. De Duitse industrie wordt geplaagd door hoge energieprijzen en onzekerheid over de toekomst. Aluminiumproducent Speira kondigde eerder dit jaar de sluiting aan van Duitslands grootste aluminiumsmelterij, Uedesheimer Rheinwerk. De kosten van aluminiumproductie hangen sterk samen met energiekosten. Volgens onderzoeksbureau McKinsey heeft Duitsland dringend tientallen nieuwe gascentrales nodig, anders dreigt een groot tekort aan elektriciteit.

Probleem is dat Duitsland sterk inzet op zonne- en windenergie, zijn kerncentrales heeft gesloten, zijn kolencentrales wil sluiten en zijn afhankelijkheid van Russisch gas wil verminderen. De topman van het Duitse technologiebedrijf Voith Group waarschuwde onlangs dat Duitsland door dit energiebeleid steeds minder aantrekkelijk wordt voor investeerders.

Hans-Jürgen Völz, hoofdeconoom bij BVMW, een belangenorganisatie van het Duitse midden- en kleinbedrijf, verklaarde tegenover website Politico dat de “de-industrialisatie” van Duitsland steeds harder gaat. “Er wordt gesproken over sluipende de-industrialisatie. Welnu, laat dat ‘sluipende’ er maar af.”

De Duitse auto-industrie, een van de fundamenten van de Duitse economie, staat ook onder zware druk. Volkswagen maakte onlangs bekend een fabriek te gaan bouwen van 2 miljard dollar in South Carolina in de VS. In Canada investeert het concern 5 miljard dollar in een batterij­fabriek. Daarentegen heeft Volkswagen het plan om in Nedersaksen een fabriek te bouwen voor de productie van de Trinity, een elektrische SUV, geschrapt.

Een recente enquête onder 128 toeleveranciers van de Duitse auto-industrie liet zien dat geen enkel bedrijf van plan is te investeren in eigen land. Meer dan een kwart zei van plan te zijn activiteiten naar het buitenland te verplaatsen. “Geo­politieke ontwikkelingen maken het glashelder dat ons economische model niet langer een garantie is voor welvaart”, zei Andres Rade, directeur van de belangenvereniging van Duitse autofabrikanten, tegenover Politico.

Ondertussen is de Duitse economie als enige van de G7-landen officieel in een recessie terecht gekomen. Het is ook het enige van de zeven grote landen met een negatieve groeiverwachting. Hoewel het land enerzijds kampt met personeelstekorten, neemt tegelijkertijd de werkloosheid toe – in juni met 200.000. Duitsland heeft daarnaast last van een afbrokkelende infrastructuur. Uit een onderzoek van het economisch instituut IW blijkt dat vier van de vijf bedrijven zegt te worden gehinderd door de slechte staat van de Duitse wegen, bruggen en havens.

De enige nieuwe fabrieken die nog worden geopend, doen dat met forse subsidies. BASF opende onlangs een batterijfabriek in Dresden met 175 miljoen euro subsidie. De Amerikaanse chipfabrikant Intel sleepte maar liefst 10 miljard euro aan subsidie binnen voor de bouw van een chipfabriek in Magdeburg, die werk biedt aan 3000 mensen. Economen waarschuwen dat de problemen in de Duitse industrie heel Europa zullen gaan raken. “De kans is reëel dat Europa de verliezer wordt van de economische ontwikkelingen”, zei Klaus Rosenfeld, directeur van Schaeffler, een fabrikant van auto-onderdelen. Zijn bedrijf is van plan een nieuwe fabriek te gaan bouwen – in de VS.