^DeAndereKrant

De oorlog in Oekraïne heeft de laatste jaren van het minister-presidentschap van Mark Rutte, die nu de hoogste baas van de Navo wordt, getekend. “Het is ook onze oorlog”, zo klonk het steevast uit de mond van de minister-president, terwijl hij namens Nederland steeds meer financiële steun en wapens aan Oekraïne leverde.

Ons land lijkt zich achter de schermen ook steeds meer voor te bereiden op een directe confrontatie met Rusland. Zo worden de geesten rijp gemaakt voor het opnieuw oproepen van Nederlandse jongeren voor de dienstplicht, worden sturende onderzoeken over ‘sneuvelbereidheid’ gepubliceerd en toert het ministerie van Defensie door het land, om ruimte te claimen voor munitie-opslagplaatsen en andere militaire activiteiten.

De PVV was van origine geen voorstander van escalatie van de oorlog in Oekraïne. Wilders wilde geen wapens leveren aan het land, maar dit standpunt moest al snel in de ijskast tijdens het formatieproces. Sterker nog, de steun aan Oekraïne leek een van de breekpunten te zijn voor de formatie. Uitgerekend Rutte bemoeide zich met de kwestie: geen steun aan Oekraïne zou volgens hem het einde van de eventuele betrokkenheid van de VVD bij een nieuwe regering betekenen. Wilders, die voor het eerst na jaren oppositie uitkeek naar een plek in de coalitie, ging overstag – en hoe. Alle belangrijke ministersposten komen in handen van uitgesproken voorstanders van de oorlog.

Zo komt het ministerie van Veiligheid en Justitie onder leiding te staan van de 48-jarige David van Weel (VVD), die op dit moment als assistent-secretaris-generaal van de Navo de rechterhand is van Navo-topman Jens Stoltenberg. Hij houdt zich bij de Navo voornamelijk bezig met hybride oorlogvoering, zoals cyberaanvallen, bestrijding van ‘desinformatie’, en ‘veiligheidsdreigingen’, zoals klimaatverandering en energiezekerheid. Hij werkte hiervoor op het ministerie van Defensie en het ministerie van Algemene Zaken, waar hij tussen 2016 en 2020 de directe adviseur van Rutte was op het gebied van defensie en buitenlandse zaken.

Van Weel is geen jurist. Tot de benoeming van de huidige minister van Veiligheid en Justitie, Dilan Yesilgöz, leek het in bezit hebben van een Rechtendiploma toch wel het minste dat verwacht kon worden van een minister op dit departement. Of heeft Veiligheid voor dit kabinet hogere prioriteit dan Justitie?

In zijn vele optredens op radio en tv en in interviews in kranten van de afgelopen jaren valt in ieder geval één ding op: Van Weels uitgesproken steun voor Oekraïne. Hij schetst keer op keer het beeld van “Russische agressie” en het belang van het leveren van extra financiële steun en wapens aan Oekraïne “om onszelf te beschermen”. Tevens onderstreept hij voortdurend het belang van het Navo-bondgenootschap. Sinds de oorlog in Oekraïne is het volgens hem meer dan duidelijk geworden wat het belang van collectieve verdediging is. Ook op het gebied van binnenlandse politiek is duidelijk dat Van Weel vindt dat Nederland meer moet doen om zich op een oorlog voor te bereiden. Op 11 mei van dit jaar stelde hij in een interview met BNR dat hij van mening is dat de noodzaak tot voorbereiding in Nederland nog onvoldoende wordt gevoeld. Hij sprak zich uit voor het verhogen van het defensiebudget en stelde, opmerkelijk genoeg, dat een traag proces van regelgeving en het verlenen van vergunningen er in Europa voor zorgt dat wij steeds achterlopen op Rusland: dat land heeft al een economie die volledig op oorlog draait.

Net als het ministerie van Veiligheid en Justitie komt ook het ministerie van Defensie in handen van de VVD. Opkomend talent binnen de VVD, Ruben Brekelmans, is de beoogd leider van dit departement. De 37-jarige Brekelmans studeerde economie en bestuurskunde (afstudeerrichting ‘global politics’). Hij had diverse banen in de consultancy waarna hij zijn overstap maakte naar de ambtenarij. Achtereenvolgens werkte hij bij de ministeries van Justitie en Veiligheid, Financiën en Asiel. Vanaf 2021 zit hij in de Tweede Kamer namens de VVD. Brekelmans is een van de Kamerleden die zich het felst heeft uitgesproken voor aanhoudende steun aan Oekraïne. In april van dit jaar reisde hij zelfs af naar het land. Op de VVD-website is te lezen dat hij uit het bezoek vooral meeneemt dat er snel structureel meer hulp moet worden geleverd aan Oekraïne.

Op dezelfde website is te lezen dat Brekelmans zich als beoogd nieuwe minister wil inzetten voor “het vrij en veilig houden van Nederland”. Voor hem lijkt dat, net als voor zijn aanstaande collega Van Weel, niet besloten te liggen in vredesonderhandelingen met Poetin, maar in het leveren van meer wapens en financiële steun aan Oekraïne en in het land onderdeel maken van de EU en de Navo. Eerder dit jaar sprak Brekelmans zich bij BNR radio uit voor het controversiële voorstel de tegoeden te confisqueren die Rusland in het Westen heeft gestald en die na de inval in Oekraïne zijn ‘bevroren’. De Russische regering is woedend over dit plan en dreigt met harde tegenmaatregelen als het wordt uitgevoerd.

Brekelmans en Van Weel vinden straks ongetwijfeld een belangrijke bondgenoot in hun collega Caspar Veldkamp, de beoogd minister van Buitenlandse Zaken namens NSC. De 60-jarige Veldkamp, de nummer vier op de lijst van de vorige Tweede Kamerverkiezingen van Omtzigts partij, ontpopte zich in de Tweede Kamer net als Brekelmans tot voorstander van vergaande steun aan Oekraïne. Voorafgaand aan zijn loopbaan in de Haagse politiek maakte Veldkamp carrière in de buitenlandse diplomatie. Hij is oud-CDA-lid en een “uitgesproken Europeaan”. Hij droomde naar eigen zeggen van een EU-ambassadeurschap namens Nederland.

Die droom laat nog even op zich wachten, maar Veldkamp kan zich in de hoedanigheid van minister van Buitenlandse Zaken wel inzetten voor zijn andere voorkeuren: Oekraïne en Israël. In dat laatste land was Veldkamp tussen 2011 en 2015 ambassadeur. Hij keert zich tegen de veelgehoorde kritiek dat er sprake zou zijn van kolonialisme van het joodse land in de Palestijnse gebieden. Sterker nog, niet de Palestijnen maar de Israëliërs zijn volgens hem juist kwetsbaar in het Midden-Oosten en verdienen daarom Nederlandse steun. Wilders zal hier ongetwijfeld verheugd kennis van hebben genomen. De PVV-leider staat bekend om zijn uitgesproken zionistische koers. Er gaan zelfs geruchten dat Wilders’ rechterhand tijdens de formatieonderhandelingen, de in Israël geboren Gidi Markuszower, banden zou hebben met de Israëlische geheime dienst, de Mossad. Zou dat de reden zijn dat Markuszower niet door de AIVD-check kwam?

Veldkamp schaart zich volledig achter Oekraïne. Hij legt er in interviews keer op keer nadruk op dat dit “ook onze oorlog” is en dat het “afweren van Russische dreiging” belangrijk is voor de veiligheid van Nederland. In de Tweede Kamer bleek hij zelfs een van de eerste voorstanders van het toezeggen van langdurige steun aan Oekraïne – hetgeen er inmiddels doorheen is. Daar blijft het niet bij: ook het Nederlandse mkb moet volgens Veldkamp de mogelijkheid krijgen om wapens te produceren en Nederland moet, net als andere Europese Navo-lidstaten, fors extra investeren in defensie.

Duidelijk is dat onder deze ministers een verdere escalatie van het conflict in Oekraïne – en daarmee mogelijk zelfs een derde wereldoorlog – steeds dichterbij komt. Niemand heeft het over vredesonderhandelingen met Poetin. Dat Nederland door deze houding een doelwit kan worden van Russische militaire acties, is geen onderwerp van discussie. Niets in dit zogenaamde ‘PVV-kabinet’ staat het voortzetten van de lijn-Rutte in de weg. Sterker nog, het kabinet Schoof is in veel opzichten een oorlogskabinet.