^DeAndereKrant

Het document van de regering, dat tien pagina’s beslaat, is gepubliceerd door het kritische informatie­platform NachDenkSeiten, www.nachdenkseiten.de/?p=88618. Journalisten bij NachDenkSeiten konden het document verifiëren en zeggen ook de identiteit van de klokkenluider te kennen.

Het document, getiteld Lopende activiteiten van departementen en autoriteiten tegen desinformatie in verband met de oorlog van Rusland tegen Oekraïne, geeft een nauwgezette opsomming van activiteiten van de betrokken federale ministeries (het ministerie van Binnenlandse Zaken, het ministerie van Buitenlandse Zaken, het Federaal Persbureau, de regeringscommissaris voor Cultuur en Media, het federaal ministerie voor Digitale Zaken en Vervoer, het ministerie voor Gezinszaken en het ministerie van Defensie) en verschillende instanties. De klokkenluider die de papieren doorstuurde gaf aan dat dit document slechts “het topje van de ijsberg” is en dat de genoemde projecten niet volledig zijn. Het Duitse publiek zou geen idee hebben van wat er op de achtergrond gebeurt.

Uit het document blijkt onder andere dat het ministerie van Binnenlandse Zaken onder leiding van Nancy Faeser, het voortouw moet nemen om de “identificatie en verdediging tegen hybride bedreigingen” op “interdepartementale” wijze te coördineren.

Voorts zullen brochures over “desinformatie in de context van de Russische aanvalsoorlog tegen Oekraïne” worden opgesteld en toegezonden aan ministeries, leden van de Bondsdag, deelstaten en gemeenten. In het document wordt ‘desinformatie’ opgevat als alles wat overeenkomt met een weergave van het officiële Russische standpunt, uitsluitend met betrekking tot de Russische kant. Noch de officiële Oekraïense, noch de Amerikaanse standpunten over de oorlog in Oekraïne worden door de Duitse regering op dezelfde manier als “desinformatie” beoordeeld. Het wekt de indruk dat desinformatie en narratiefsturing slechts uit één land komen.

De federale persdienst is verantwoordelijk voor “bewustmaking binnen de regering over het onderwerp en het aanpakken van desinformatie”. Daarnaast biedt het “interdepartementale training” over desinformatie. De opleiding wordt niet verzorgd door de persdienst zelf, maar door particuliere derden zoals het Institute for Strategic Dialogue (ISD), een transatlantische organisatie met hoofdkantoor in Londen. In het bestuur zit onder anderen de CEO van het mediaconcern Axel Springer, Matthias Döpfner.

Verder vermeldt het document dat de vice-regeringswoordvoerders regelmatig deelnemen aan bilaterale uitwisselingen met Google/Youtube, Twitter, Meta (Facebook), Tiktok en Linkedin om de “respectievelijke strategieën van de platforms ter bestrijding van desinformatie, met name in de context van de oorlog in ­Oekraïne” te bespreken. Het intensiveren van contacten met Twitter, Meta, Google en Telegram wordt expliciet genoemd “om hen te sensibiliseren voor door de staat gecontroleerde desinformatie”. Deze gesprekken worden gevoerd op het niveau van de staatssecretaris.

Volgens dit document werkt het ministerie van Buitenlandse zaken voornamelijk (“intensief en bilateraal”) samen met vertegenwoordigers van de VS op het gebied van desinformatie. Expliciet genoemd in dit verband zijn het International Partnership to Counter State-Sponsored Disinformation (IPCSD) en de Counter Foreign Interference Group (CFI).

Een ander project is de inzet van kinderverslaggevers voor de jeugdwebsite www.fragfinn.de. 6- tot 14-jarigen kunnen hier door actief mediawerk weerbaarder worden tegen ‘desinformatie’. Er is ook een plan om invloed uit te oefenen op de “leerplannen in scholen en volwassenenonderwijs en vrijwilligersstructuren erbij te betrekken”.

Er wordt verder verwezen naar een project Kunstmatige intelligentie tegen desinformatie. Hier moeten “AI-modules van digitaal forensisch onderzoek worden gebruikt om de (gedeeltelijk) geautomatiseerde identificatie van manipulatie en gecoördineerde desinformatiecampagnes te verbeteren”.

De klokkenluider legde ook uit wat hem motiveerde om dit document te lekken. Hij vertelde NachDenkSeiten dat hij diep geschokt was toen dit document op zijn werkcomputer terechtkwam. Voor hem was dit “een gezamenlijke poging tot narratieve synchronisatie”. Hij ging er verder op in: “In mijn ogen is het een blik in de afgrond van de gebundelde activiteiten van horizontale (interministeriële) en verticale integratie van de moderne staatspropaganda. Van de ministeries en hun partnerschappen met transatlantische denktanks zoals de ISD tot de pers, fact checkers, sociale media, ‘multipliers’, ‘kritische burgermaatschappij’, enzovoort. Ze hebben zelfs het lef om scholen en kinderen in de basisschoolleeftijd er bij te betrekken”.