^DeAndereKrant

“We stevenen af op de moeilijkste zomer die we ooit gekend hebben in Frankrijk”, aldus voorzitter Frédéric Valletoux van de ziekenhuisfederatie FHF. Er is veel te weinig zorgpersoneel in het bijna zeventig miljoen inwoners tellende land. “Driekwart van de ziekenhuizen verzorgt door het tekort nu minder patiënten dan ze normaal doen”, aldus Valletoux tegenover persbureau AFP.

“Dit is nog nooit vertoond en gaat tot doden leiden”, vult voorzitter Patrick Pelloux van de federatie van artsen voor spoedeisende hulp aan. De AP-HP Hospitaalgroep, een collectief bestaande uit 39 ziekenhuizen, kampt met een tekort van 1400 zorgmedewerkers, aldus algemeen directeur Martin Hirsch in een uitzending van France Inter Radio. “Er zijn 1000 personeelsleden minder dan vorig jaar rond deze tijd en nog eens 400 extra vacatures die we wilden vervullen, maar waarvoor we nog niemand hebben gevonden.” In Parijs heeft het Geriatrisch ziekenhuis La Collégiale zijn deuren voorlopig helemaal gesloten.

De situatie in Frankrijk wordt met de dag schrijnender, melden de Franse media. Het is een “noodsituatie als nooit tevoren”, kopt bijvoorbeeld de krant Le Dauphiné Libéré. Er worden in de media, zo ook hier in Nederland bij de NOS, allerlei oorzaken aangedragen voor het tekort: slechte betaling, hoge werkdruk, teveel tijdelijke contracten. Maar één oorzaak wordt met bijna chirurgische precisie vermeden: de vorig jaar op 15 september ingevoerde vaccinatieplicht voor zorgpersoneel in Frankrijk. Die heeft ervoor gezorgd dat 15.000 zorgprofessionals hun werk niet meer kunnen uitvoeren, zo liet de toenmalig minister van Volksgezondheid Olivier Véran in oktober vorig jaar al weten. Meer recente cijfers heeft de overheid sindsdien niet meer geleverd. De betrokken zorgmedewerkers kregen van de ene op de andere dag niet eens doorbetaald.

In Nederland is de situatie ogenschijnlijk niet zo dramatisch als in Frankrijk, maar ook hier kampen we met een fors personeelstekort. Zo is de uitstroom volgens de Nederlandse Vereniging van Ziekenhuizen in 2021 opgelopen tot maar liefst 27.000 zorgmedewerkers. ABF Research deed in opdracht van het ministerie van Volksgezondheid onderzoek naar de Nederlandse situatie en schat dat het totale zorgtekort dit jaar op 49.000 mensen uitkomt. Wat dat concreet voor de ziekenhuizen betekent, is nog onduidelijk. Verwacht wordt dat dit tekort alleen maar op zal lopen.

Ziekenhuissluitingen waren er nog niet, maar Sanne Adrichem van Zorgmedewerkers Verenigd weet uit eigen ervaring dat de afdeling cardiologie van haar ziekenhuis gesloten is geweest door personeelstekort. Ook hielden diverse afdelingen van de Spoedeisende Hulp in het land de deuren tijdelijk dicht. Het is een publiek geheim dat de situatie ronduit slecht is. “Dat weet ik uit eigen ervaring en de verhalen die wij via ons platform binnenkrijgen.

Er is de laatste decennia heel slecht management gevoerd. Zorgpersoneel is van zichzelf heel dienend en wil zijn collega’s niet in de steek laten. Daarom lopen ze meestal een tandje harder. Ondertussen is er steeds beknibbeld. Voor corona was de druk al hoog. We werden ook als je hondsberoerd was, maar geen koorts had, gesommeerd te komen. Tijdens corona moest je met een snotneus thuisblijven en was het verzuim dus enorm, met als gevolg dat de druk op het overige personeel enorm toenam.

Daar stond nauwelijks waardering tegenover. Daarna is de uitstroom van personeel alleen maar toegenomen.” Vooralsnog is er geen sprake van een vaccinatieverplichting in Nederland, maar zowel Zorgmedewerkers Verenigd als het Artsen Collectief – organisaties die kritisch staan ten opzichte van het coronabeleid – houden er rekening mee dat deze ergens de komende jaren wel gaat komen. “Dat gaat desastreuze gevolgen hebben, want het zal alleen maar leiden tot een verdere uittocht van personeel”, verwacht Adrichem. “Mij zien ze dan sowieso nooit meer terug.” Vorig jaar bleek uit een enquête van Nursing.nl dat van 2367 respondenten 86 procent tegen verplichte vaccinatie was.

In Frankrijk is de vaccinatieplicht al maanden een voldongen feit en wordt er amper over gesproken in de Franse media. Desalniettemin slaagde een kritisch journalist van BMFTV de president te vragen naar de optie van re-integratie van niet-gevaccineerde zorgverleners. “Dat is absoluut geen antwoord op de noodsituatie”, zei Macron. Hij noemde de ongevaccineerde zorgmedewerkers een “enorme minderheid” en vindt dat ze een gebrek aan ethiek hebben. “Ongevaccineerde zorgverleners hebben in vergelijking met de 95 procent van de zorgverleners die wel gevaccineerd zijn, een marginale relatie met de zorg. Zorgverleners die wel gevaccineerd zijn beschouwen vaccinatie als hun plicht. Zij nemen hun verantwoordelijkheid richting anderen en handelen in lijn met de medische ethiek.”