^DeAndereKrant

De op twee na grootste economie van Latijns-Amerika kampt met hyperinflatie. Alweer. De prijzen zijn in een jaar tijd met ruim 124 procent gestegen. Met name de prijzen voor voedsel zijn door het dak gegaan. Inmiddels leven twee op de vijf Argentijnen onder de armoedegrens. Voor buitenlanders die per vliegtuig in de hoofdstad Buenos Aires aankomen wordt het probleem meteen duidelijk. Op de luchthaven zoeken dagelijks honderden daklozen een slaapplek. Liever overnachten ze daar dan op straat, waar ze zich onveilig voelen vanwege de straatovervallen die schering en inslag zijn in de miljoenenstad. Afgelopen jaar daalde de werkloosheid in het land tot 6,3 procent, maar omdat ook de koopkracht flink afnam, kunnen veel werkende Argentijnen niet rondkomen. “Als ik huur betaal, kan ik niet eten, en als ik eten koop, leef ik op straat”, kenschetste een luchthavenslaapster haar situatie tegenover persbureau AP.

Hyperinflatie is een oude bekende voor de Argentijnen. Het is een terugkerend fenomeen. En er lijkt geen kruid tegen gewassen. Het land heeft in de afgelopen decennia regeringen gehad van diverse politieke signatuur. Zowel links als rechts heeft geprobeerd het inflatiespook te temmen, met wisselend succes, maar steeds steekt het, na even weg te zijn geweest, de kop weer op. Leningen van het Internationaal Monetair Fonds (IMF) en daarmee gepaard gaande hervormingen van de economie mochten niet baten. De staatsschuld bleef stijgen en opeenvolgende regeringen hebben steeds met begrotingstekorten gekampt. Om het tekort aan belastinginkomsten op te vangen, werd vaak al te gemakkelijk de geldpers aangezet in plaats van te bezuinigen. Met als gevolg uiteraard geldontwaarding.

Ongeveer gelijk met de inflatie rijst de ster van Javier Milei, de 52-jarige politiek leider van de partij La Libertad Avanza (LLA). Hij geldt als de grootste kanshebber bij de presidentsverkiezingen van 22 oktober. In augustus won hij de voorverkiezingen met 30 procent van de stemmen. Op de tweede en derde plaats eindigden respectievelijk de rechtse Patricia Bullrich van Juntos Por el Cambio met 28 procent en de linkse Sergio Massa van Unión por la Patria met 27 procent van de stemmers achter zich.

Milei draagt bijnamen als ‘de Argentijnse Trump’ en ‘de Pruik’ (verwijzend naar zijn wilde haardos). Zelf noemt hij zich libertariër en anti-woke. Hij beweert dat de opwarming van de aarde een “socialistische leugen” is en ziet het socialisme in zijn algemeenheid als het grootste kwaad dat er bestaat. Hij belooft het met wortel en tak uit te roeien, om te beginnen door het ambtenarenapparaat met “een kettingzaag” te lijf te gaan. Hij beloofde al meermaals dat hij tal van “overbodige ministeries” zal afschaffen, met op de eerste plaats de ministeries van Cultuur, Milieu, Vrouwen en Genderdiversiteit, Openbare Werken, Wetenschap, Arbeid, Sociale Zekerheid en Onderwijs. Vrijwel alle openbare diensten kunnen wat hem betreft worden geprivatiseerd of zelfs afgeschaft, waaronder de Centrale Bank. Scholieren die gratis onderwijs krijgen, vindt hij “gijzelaars van een systeem van staatsindoctrinatie”. Seksuele voorlichting op scholen wil hij verbieden, net als abortus. Daarentegen wil hij wapenbezit en drugs legaliseren. De Argentijnse peso belooft hij in te ruilen voor de Amerikaanse dollar en de bitcoin.

Argentinië staat aan het voorportaal van de zogeheten BRICS, de economische samenwerking van Brazilië, Rusland, India, China en Zuid-Afrika. Het land kreeg eerder dit jaar een uitnodiging om toe treden. Zo’n 40 procent van de Argentijnse export gaat nu al naar de BRICS-landen, China en Brazilië voorop. Milei heeft echter beloofd een stokje te steken voor het BRICS-lidmaatschap als hij tot president wordt verkozen. Dat is omdat hij van landen als Brazilië, China en Rusland niets moet hebben, zo heeft hij herhaaldelijk duidelijk gemaakt. “Ik verdedig de vrijheid. China, Poetin en Lula doen dat niet. Ik sluit geen deals met communisten.” De kans dat Argentinië toetreedt, is al helemaal klein omdat ook de op één na grootste kanshebster voor het presidentschap, Bullrich, de BRICS afwijst. Ruslands oorlog in Oekraïne en haar afkeer van aankomend BRICS-toetreder Iran heeft zij als redenen hiervoor genoemd.

“Als ik president word, dan zullen mijn geopolitieke partners de VS en Israël zijn”, belooft Milei. De VS roemt hij vanwege de vrijheid en democratie die het land zegt te promoten. Waar zijn liefde voor Israël vandaan komt, is onduidelijk, maar zeker is dat deze diep gaat. Zijn eerste staatsbezoek zal hij aan Israël brengen, zo belooft hij. De Argentijnse ambassade zal hij - naar de wensen van de Israëli, maar tegen het zere been van de Palestijnen - van Tel Aviv naar Jeruzalem verplaatsen. In een interview met de Spaanse krant El Pais verklaarde de katholiek opgevoede Milei zelfs zich te willen bekeren tot het jodendom. Hij is hiervoor in de leer bij een rabbi, ene Shimon Axel Wahnish. “Hij is een persoon van wie ik erg veel houd en die ik regelmatig consulteer”, lichtte Milei toe in een interview met Radio Jai, een joods radiostation dat uitzendt in Buenos Aires. “Het zijn gesprekken die zomaar twee tot drie uur kunnen duren, waar ik veel uithaal, die mij doen groeien en die mij tot een dieper besef brengen over situaties.”

Milei heeft diverse Mastiff-honden, meldde The Times of Israel, waarvan hij er tenminste twee heeft vernoemd naar Joodse economen: Milton, naar Nobelprijs-winnaar Milton Friedman, en Murray, naar Murray Rothbard, die wel de vader van het ‘anarcho-kapitalisme’ wordt genoemd, maar die ook een isolationist was en zeker geen Israël-fan. In een interview met de Amerikaanse journalist Tucker Carlson vertelde Milei gloeiend van trots dat er bij de Klaagmuur in Jeruzalem voor hem gebeden wordt.

Er is nog een andere belangrijke persoon in het leven van Milei. Dat is de 90-jarige multimiljardair Eduardo Eurnekian, die fortuin maakte in de wereld van de media en de luchthavens. Milei trad bij hem in dienst in 2008 om in 2021 de overstap te maken naar de politiek. In Argentinië wordt gefluisterd dat Milei stiekem nog steeds bij Eurnekian in dienst is. Wat wil de op drie na rijkste Argentijn en eigenaar van 53 luchthavens met het land? In elk geval veel van wat Milei ook wil. In een interview met de Financial Times zei hij: “Ik denk dat Milei een hele goede president zou zijn. Ik vertrouw erop dat hij van alle kandidaten het meest pro-markt zal zijn. Maar de dollar wil ik niet. Als je de economie eenmaal gestabiliseerd hebt, waarom zou je die dan dollariseren?” Veel van Eurnekians ex-werknemers zitten in het politieke team van Milei, meldde de krant, inclusief de kandidaten voor het ministerschap voor binnenlandse zaken en het premierschap.

Milei was een bekende in de televisiewereld voordat hij de overstap maakte naar de politiek. Hij maakte daar furore met zijn ongezouten meningen over het economische beleid van de regering. Volgens Journalist Juan Luis González, die dit jaar een biografie publiceerde over de presidentskandidaat, El Loco, la vida desconocida de Javier Milei, heeft Eurnekian Milei gestimuleerd zijn mediagenieke talenten uit te buiten door een politieke partij te beginnen.

Eurnekian, die lid is van de Armeens Apostolische kerk, voelde zich onlangs wel gedwongen zich publiekelijk te distantiëren van uitspraken die Milei gedaan heeft over de Argentijnse paus Franciscus. Hij bestempelde hem als “een imbeciel” en “een vertegenwoordiger van het kwaad op aarde” vanwege diens sociale bewogenheid. Daar moest Eurnekian niets van hebben. “Franciscus is een man voor wie ik groot respect heb en die zich grote inspanningen getroost voor het bereiken van vrede in de wereld.”