^DeAndereKrant

“Het is een vereiste op Wikipedia dat artikelen geschreven worden vanuit een neutraal standpunt (neutral point of view, of NPOV). Dit wil zeggen door niet zelf een standpunt in te nemen maar door getrouw, in de juiste verhoudingen en zonder vertekening alle significante standpunten weer te geven die steun genieten in betrouwbare publicaties. Om vanuit een ‘neutraal standpunt’ te schrijven, dient een onderwerp van enige afstand, feitelijk (objectief), beschreven te worden, waarbij ook het taalgebruik niet gekleurd mag zijn.” Bron: Wikipedia NL.

Neutraliteit zou nog steeds de kernwaarde moeten zijn van Wikipedia, maar Larry Sanger, een van de mede-oprichters van de internetencyclopedie in 2001, stelt dat hier allang geen sprake meer van is. “Je kunt op Wikipedia over vrijwel elk onderwerp een betrouwbaar standpunt vinden, geredeneerd vanuit het establishment”, aldus Sanger, die al in 2002 Wikipedia verliet. “Maar vertelt het je de waarheid? Dan hangt het ervan af wat je definieert als ‘waar’.”

Wikipedia werkt met vrijwillige editors, zogenaamde Wikipedianen. In principe komt iedereen hiervoor in aanmerking. Door de diverse bewerking van al deze auteurs van verschillende pluimage, ontstaat er een neutraal beeld, zo is het idee. Sanger vermoedt echter dat “er een heel groot, smerig, complex spel achter de schermen wordt gespeeld om de artikelen te laten zeggen wat iemand wil dat ze zeggen”, zo schrijft hij op zijn eigen website. En dat is volgens hem een bevooroordeeld krachtenveld dat ze in Amerika politiek links noemen. Dat geluid klinkt vooral in controversiële onderwerpen door. Wie bijvoorbeeld zoekt naar een thema als ‘abortus’ of ‘woke’, krijgt volgens Sanger vooral een ‘links gekleurde’ visie.

Sanger illustreert zijn kritiek aan de hand van een vergelijking tussen de Wikipedia-pagina’s van de laatste drie presidenten van de Verenigde Staten van Amerika: Barack Obama (democraat, president van 2008-2016), Donald J. Trump (republikein 2016-2020) en Joe Biden (democraat 2020-heden). “Het verhaal over Joe Biden is anders opgebouwd dan het verhaal over Donald Trump. De pagina van Trump bevat ontzettend veel schandalen. Het verhaal Biden bevat weinig referenties naar de zorgen die republikeinen over deze president hebben. Een paragraaf over het Oekraïne-schandaal met zijn zoon Hunter Biden (de laptop from hell wordt niet genoemd - red.) is miniem. Wat je vindt, is extreem bevooroordeeld en lijkt eerder een betoog om hem te verdedigen”, vertelt hij.

Uit een vergelijking van Obama en Biden met Trump, maakt Sanger op dat politieke kleuring ‘kinderlijk eenvoudig’ aan te tonen is. Bij Trump bevatten de passages ‘Onderzoeken’ en ‘Impeachment’ volgens Sanger 4.545 woorden aan negativiteit. “De controverse-secties zijn bijna net zo lang als de paragrafen over zijn presidentschap. Veelvoorkomende woorden in het artikel zijn ‘onwaar’ en ‘vals’ (46 gevallen). Misschien zijn ze dat ook wel. Maar als dat zo is, is het niet neutraal voor een encyclopedieartikel om dat te zeggen, vooral zonder bronvermelding. Je zou het goed kunnen vinden dat Wikipedia de onjuiste uitspraken van Trump als ‘vals’ betitelt, maar dan moet je toegeven dat Wikipedia geen neutraliteitspolitiek meer steunt”, betoogt Sanger.

Een productieve Wikipedia-editor, Jonathan Weiss, vertelde aan Fox News dat hij vooral “de vooringenomenheid die ook de academische wereld en de journalistiek domineert” constateert. “Het is gemakkelijker een openlijk marxist te vinden dan een centrumrechtse conservatief.” Weiss stelt dat de politieke pagina’s grotendeels zijn overgenomen door redacteuren die de politieke bijl hebben geslepen. “Als je de enige bent die geen marxist is op een pagina, ga je verliezen”, zei hij. “Dat kan snel ontmoedigend zijn.”

Vroeger zeiden leraren dat Wikipedia geen betrouwbare bron is en ook Wikipedia zelf schrijft dat opmerkelijk genoeg (zoekterm: Is Wikipedia a reliable source?). “Omdat Wikipedia een vrijwilligersproject is, kan het niet constant elke bijdrage controleren. Er zijn veel fouten die uren, dagen, weken, maanden of zelfs jaren onopgemerkt blijven (zie Wikipedia: ‘Lijst van hoaxes op Wikipediaʼ’). Bovendien is het mogelijk dat sommige fouten nooit worden verholpen. Daarom moet Wikipedia op zichzelf niet als een definitieve bron worden beschouwd.” Maar zouden alle bezoekers zich dit realiseren? Wikipedia is na Google, Youtube en Facebook de meest bezochte website van juni 2022 met 5.855.316.611 bezoekers, volgens Semrush, een bedrijf dat bezoekersstatistieken bijhoudt. Volgens Sanger nemen deze mensen, vooral bij de controversiële onderwerpen, “propaganda” tot zich.

De Nederlander Hay Kranen, die al sinds 2005 Wikipediaan is, erkent tegenover De Andere Krant dat Wikipedia “zeker niet perfect is”, maar is veel positiever dan de Amerikaan. “Er is wel een bias, maar die is onvermijdelijk. Zo zijn er meer mannen die schrijven dan vrouwen. Met inmenging van de inhoud van hogerhand heb ik nog nooit te maken gehad. Ik vind persoonlijk dat Wikipedia – zeker in vergelijking met andere bronnen op het internet – redelijk evenwichtige informatie biedt. Wat ik me wel kan voorstellen, is dat een buitenstaander het lastig vindt om tot de Wikipedianen te gaan behoren. Het zou wat dat betreft wel wat opener mogen.”

Het artikel op Wikipedia over de Andere Krant is nogal suggestief en bevat diverse feitelijke onjuistheden. We hebben geprobeerd de tekst aan te passen, maar dat valt niet mee. Wikipedia stelt dat De Andere Krant “pro-Russisch” is en dat we contacten zouden onderhouden met “Russische overheidsfunctionarissen”, wat onzin is. Over een van onze medewerkers, Eric van de Beek, wordt gesteld dat hij “in het verleden nauw met de Russische militaire inlichtingendienst GROe zou hebben samengewerkt”. Dit is een leugen, zoals Van de Beek gemakkelijk kan aantonen. De bewering is, zoals Van de Beek stelt, “gebaseerd op een artikel in het journalistenvakblad Villamedia dat een verkeerde weergave is van een artikel in De Groene, dat op zijn beurt een verkeerde weergave is van een artikel van onderzoekscollectief Bellingcat.” Van de Beek heeft herhaaldelijk aangedrongen op rectificatie bij de betreffende publicaties (Villamedia, De Groene en NRC), maar zonder resultaat.

Wikipedia stelt ook dat wij “desinformatie” en “complot­theorieën” zouden verspreiden, maar concrete voorbeelden worden niet gegeven. Wikipedia beroept zich daarbij op bronnen als NRC, De Groene en NOS, die dit soort verdachtmakingen rondstrooien, eveneens zonder concrete voorbeelden. Het is een vorm van framing waar je je als slachtoffer moeilijk tegen kunt verweren.

Daarnaast staan er diverse feitelijke onjuistheden in het stuk, die wij vergeefs hebben geprobeerd te corrigeren. Zo wordt er vermeld: “de krant kent abonnees, maar wordt vooral gratis verspreid”, en er wordt gezegd dat wij een “crowdfunding”-model zouden hebben, maar dat is niet juist. Er wordt ook gezegd dat hoofdredacteur Karel Beckman “afstand heeft genomen van de pro-Russische koers van het zusterblad Gezond Verstand”, een vreemde mededeling. De Andere Krant is geen “zusterblad” van Gezond Verstand. Wij zijn onafhankelijk van elkaar. De hoofdredacteur van De Andere Krant kan dan ook geen “afstand nemen” van de koers van Gezond Verstand. Voor alle duidelijkheid: wij dragen onze vakgenoten van Gezond Verstand wel een warm hart toe.