^DeAndereKrant

Op 19 november organiseerde het ministerie van Economische Zaken weer “De dag van de ondernemer”. Dat het ministerie het belang van ondernemerschap wil onderstrepen is logisch: ondernemers in het MKB zijn in 2020 goed voor 63% van de toegevoegde waarde en voor 71% van de werkgelegenheid. Behalve de economische bijdrage leveren lokale ondernemers ook een belangrijke bijdrage aan de brede welvaart. 

Maar valt er wat te vieren? In dezelfde week werden namelijk de mondkapjes weer verplicht in de winkels, de horeca moest om 20.00 uur sluiten, evenementen mogen alleen nog maar overdag plaatsvinden en er zullen waarschijnlijk nog meer maatregelen volgen. MKB-onder­nemers in sommige sectoren worden dus wederom zwaar getroffen. De maatregelen zijn vooral een lockdown van de ‘vrijetijdseconomie’: sluiting of beperking van sport, winkels, reizen, horeca, feesten en partijen, theater, bioscopen, musea, dierentuinen enzovoort. 

De steunpakketten hebben veel ondernemers er in eerste aanleg doorheen geholpen. Het aantal faillisementen was in het vierde kwartaal van 2020 zelfs bijna de helft lager dan een jaar daarvoor. De Nederlandse overheid was de gulste gever in de EU, met zo’n €80 miljard aan steun,  10% van wat we samen jaarlijks verdienen.  Naast de steun van de overheid hebben ondernemers vaak aanvullende regelingen getroffen met hun huurbaas, leveranciers enzovoort. Bedrijven die in de hoek zitten waar de klappen vallen konden zo toch overeind blijven. Maar is het geen uitstel van executie? 

Er zijn een aantal factoren te noemen die de overlevingskans van het MKB ernstig bemoeilijken. Zo moet de steun die ontvangen is deels worden terugbetaald en dit legt een zware claim op de toekomst. In totaal staat er volgens het Financiële Dagblad voor maar liefst €18,3 mrd aan belastingschuld uitBedrijven in de hotel-, kleding, en uitzendbranches  hebben gemiddeld een schuldenlast van zo’n twee keer de jaarwinst. Bij cafés en restaurants gaat het om één keer de jaarwinst.

Op 1 juni 2021 was ruim een kwart van het Nederlandse kleinbedrijf zelfs technisch failliet, zo blijkt uit de Kleinbedrijf Index. “Een groot deel van de kleinere bedrijven is nu eigenlijk niet levensvatbaar,” zegt Lex van Teeffelen, lector mkb-financiering aan de Hogeschool van Utrecht, in het FD. Hij verwacht dat het aantal bedrijfsbeëindigingen in het eerste en tweede kwartaal van 2022 fors zal toenemen.

Doordat de maatregelen zo lang duren wordt de kans bovendien steeds groter dat het bestedingsgedrag van consumenten fundamenteel verandert. Het online winkelen is hier een duidelijk voorbeeld van maar de kaartverkoop van de theaters blijft ook sterk achter en bioscopen ondervinden zware concurrentie van de streamingdiensten. Is het een kwestie van door de moeilijke periode heenkomen of komt de klant nooit meer terug? 

Al deze onzekerheid knaagt aan de mentale weerbaarheid van ondernemers. Eén op de vijf te ondernemers heeft het gevoel geen controle te hebben over zijn bedrijf, blijkt uit een recent onderzoek van de Kamer van Koophandel. 

Het politieke debat richt zich ondertussen op welke nieuwe maatregelen er moeten komen en de hoogte van de steunpakketten. Maar ondernemers zijn niet echt geholpen met nieuwe steunmaatregelingen. Ondernemers in de vrijetijdseconomie hebben een lange termijn plan nodig gericht op het open houden van de economie.