^DeAndereKrant

De ‘opvolger van het internet’ gaat ons leven nog dit decennium drastisch veranderen, voorspelt Meta-direc­teur Mark Zuckerberg. In video’s en artikelen in de Harvard Business Review wordt de werkvloer van de toekomst uit de doeken gedaan.

In een gelikt promofilmpje van Meta – sinds oktober 2021 de nieuwe naam van Facebook – geeft de techgigant een vooruitblik. Een fris ogende jongeman drentelt door zijn eigen fysieke huis met een (echte) kop ­koffie. In een handomdraai ­verandert hij zijn leefruimte in een ­digitale kantoorwereld, inclusief virtuele collega’s. “De coronacrisis heeft ervoor gezorgd dat mensen op afstand zijn gaan werken. Hoewel het een gemis is om geen collega’s om je heen te hebben, is op afstand werken een blijvertje”, vertelt de voice-over.

Thuiswerken en tegelijkertijd op kantoor zijn – in de nabijheid van deze collega’s – dat kan in de ­Metaverse, hoewel net iets anders dan we nu gewend zijn. In deze nieuwe realiteit, smelten de fysieke en virtuele (3D-)wereld samen. Pushpak Kypuram, directeur van techbedrijf NextMeet dat meebouwt aan de Metaverse, geeft uitleg in Harvard Business Review, het tijdschrift van de prestigieuze Harvard Business School, dat de CEO’s van de toekomst opleidt. “Met NextMeet kunnen digitale avatars – een online versie van jezelf – in realtime in en uit virtuele kantoren en vergaderruimten stappen, naar een virtuele helpdesk lopen, een presentatie geven vanaf het virtuele podium, ontspannen met collega’s in een netwerklounge of ronddwalen in een conferentiecentrum of bij een tentoonstelling met een aanpasbare avatar.”

De geschetste vergezichten klinken als een filmscript, à la The Matrix, Tron of Surrogates. Het hersenspinsel van Mark Zuckerberg is echter serieuze business. Hij noemt de Metaverse al ‘de opvolger van het internet’. Niet voor niets hebben techreuzen als Meta, Apple, Microsoft en Google honderden miljoenen in het project gestoken. Naast deze usual suspects zijn er nog eens tientallen techbe­drijven – veel afkomstig uit de game­wereld – die de infrastructuur voor de Metaverse verfijnen. Zo ontwikkelt PixelMax, een in het ­Verenigd Konink­rijk gevestigde start-up, zogenaamde ‘bump in’-ervaringen. Mede­directeur Shay O’Carroll: “We ontwerpen welzijnsgebieden zoals bossen of aquaria. Ook de maan is een optie. In deze gebieden kunnen sessies gehouden worden, zoals meditaties of cursussen. Met fraaie avatars kun je collega’s daar in ­realtime zien, wat weer kan resulteren in mooie ontmoetingen op de virtuele werkplek. Bezoekers kunnen ook zelf functies toevoegen aan de Metaverse, zoals de mogelijkheid om afhaalmaaltijden of andere artikelen in de virtuele omgeving te bestellen en op de fysieke locatie – bijvoorbeeld thuis – te laten bezorgen. Net als op de fysieke werkplek, kun je in de Metaverse rondlopen en een panoramisch overzicht van de kantoorvloer krijgen. Zo kun je zien waar collega’s zijn en wie er beschikbaar is voor een snelle babbel”.

Andrew Sands, de tweede directeur van PixelMax, voegt eraan toe dat de ‘ultieme visie’ van het bedrijf is om meerdere virtuele werkplaatsen aan elkaar te koppelen. “We zijn momenteel bezig om samen met veertig grote bedrijven in Manchester (Engeland) een grote virtuele werkplaats te creëren. We willen werknemersavatars in staat stellen te bewegen tussen de productie – en de ontwerpwereld. Ook willen we het mogelijk maken dat een avatar bijvoorbeeld een concert kan bijwonen in Roblox en Fortnite (twee online games die ook in Metaverse geïntegreerd worden – red.). We willen gemeenschapsvorming, gesprekken en interacties realiseren.”

Het begrip collega krijgt in de Meta­verse een geheel nieuwe dimensie. Naast de digitale ik van echte collega’s, komen op de virtuele werkvloer ook digitale collega’s te werken. Dit zijn door kunstmatige intelligentie aangedreven bots, ontworpen door het bedrijf UneeQ, een internationaal technologieplatform dat gefund wordt door onder andere IBM, Voda­fone, Deloitte en BMW.

Denk bijvoorbeeld aan Rachel, de altijd actieve hypotheekadviseur. Deze ‘werknemers’ met artificiële intelligentie zullen grotendeels het zware werk in de Metaverse doen, waardoor de ‘echte mensen’ meer tijd vrij hebben voor “productievere taken met toegevoegde waarde”, beschrijft Harvard Business Review. Ook de digitale Albert Einstein zal op de werkvloer rond kunnen lopen. “Je kunt aanspraak maken op zijn kennis. Vraag hem alles over zijn leven en werk”, staat op de site van UneeQ.

Aangezien de Metaverse mede opgebouwd wordt door bedrijven die zich tot nu toe toegelegd hebben op gaming, zal het fenomeen gamified learning een belangrijke plek innemen. In de Metaverse zijn we blijkbaar ook nog niet van de virushysterie verlost. O’Carroll van PixelMax: “De game wordt de leeractiviteit. In de medische wereld kunnen we gamified-technologieën gebruiken om laboratoriumtechnici op te leiden. In deze setting kunnen we oefenen wat te doen als een virus uitbreekt in verschillende groepen en hoe je dan een virtuele PCR-testmachine moet bedienen, waarna je trainingsresultaat wordt vastgelegd. Voor de politie, brandweer, medisch personeel werkt PixelMax aan games die fysieke training combineert met strategieën om het team aan te sturen.”

Het is slechts een kleine greep uit wat de Metaverse te bieden heeft. Het staat nu nog in de kinderschoenen, maar de commitment is groot en er gaan nu al miljoenen in om. Het kan dus snel gaan. “De computerinfrastructuur en stroomvereisten voor een volwaardig werkende Metaverse zijn formidabel. Wel brengt het project een wirwar van regelgeving en HR-

nalevingsproblemen met zich mee, bijvoorbeeld rond potentiële risico’s van verslaving of onaanvaardbaar gedrag zoals pesten of intimidatie in de virtuele wereld. Duidelijk is dat de werkplek er dit decennium al heel anders uit gaat komen te zien. Het hybride werken is in de coronacrisis in een stroomversnelling geraakt en heeft ons anders doen denken over de aard van werken. De Metaverse biedt ondernemingen de mogelijkheid om de balans tussen hybride en werken op afstand te herstellen, om de spontaniteit, interactiviteit en het plezier van werken en leren in teamverband te herwinnen, terwijl de flexibiliteit, productiviteit en het gemak behouden blijven”, concludeert Harvard Business Review.

Veel mensen zullen huiverig zijn om de Metaverse-wereld binnen te stappen. Daarom zullen er aanvankelijk verschillende instapniveaus zijn. De meest laagdrempelige variant om toegang te krijgen is via een desktopcomputer of mobiel apparaat en projecties via augmented reality – een via de computer gegenereerde visuele toevoeging. Gebruikers kunnen dan hun avatar kiezen of ontwerpen en gebruiken vervolgens toetsenbordknoppen of een joystick om door de ruimte te navigeren. Een intensere ervaring is mogelijk met een 3D-bril en lichaamssensoren, die het kunnen laten lijken alsof je door een echte wereld loopt, maar nog steeds zonder ingrijpen in het lichaam. De verwachting is dat de Metaverse van de toekomst optimaal beleefd kan worden door mensen die bereid zijn een brainchip in hun hersenpan te laten zetten om de zogenaamde brain-computer interface tot stand te brengen. “De Metaverse zal werken met extended reality (XR)-technologieën. Deze omvatten virtual reality (VR), augmented reality (AR) en brain-computer interfaces (BCI), die samen de toekomst van de Metaverse en de menselijke ervaring zullen vormgeven”, staat te lezen in het artikel ‘Three technologies that will shape the future of the metaverse – and the human experience’ van het World Economic Forum.