^DeAndereKrant

Onlangs stelde de Amsterdamse krant Het Parool zijn lezers de vraag: “Waarom blijven de zalen leeg?” Komt dat nog steeds door angst voor corona of is er meer aan de hand, vroeg de krant zich af. Op de sociale media van Het Parool regende het vervolgens boze reacties. Uitgerekend de cultuursector, het domein waar vrijheid altijd wordt gepropageerd, had zich ruggengraatloos opgesteld tegen de overheidsdwang van coronapassen met QR-codes, zo was de strekking. Toen de krant de uitslag van zijn lezersonderzoek bekendmaakte, werd deze kritiek op de coronapas weggemoffeld in een bijzin.

Enkele reacties op het Twitter-account van Het Parool. Annelies Strikkers van Ongehoord Nederland: “Het slaafs volgen van de discriminerende QR-code waardoor ik lange tijd niet welkom was in het theater, houdt mij nu tegen. De cultuursector had een baken van kritiek moeten zijn, maar deze heeft het zwaar laten afweten.” Twitteraar Annelies de Zeeuw: “Toen ik gezond was, wilden zij mij niet binnenlaten. Nu kunnen ze de rambam krijgen. Ik bedank ervoor om te moeten aantonen dat ik gezond ben. Ze stonden aan de verkeerde kant van de geschiedenis. Kritiek heb ik niet gehoord. Slechts een enkele schrijver of theatermaker toonde ballen.”

Staatssecretaris Gunay Uslu van Cultuur en Media had ondertussen in een brief aan de Tweede Kamer al laten weten dat het kabinet zich genoodzaakt voelt drastisch bij te springen in de cultuursector: “De coronacrisis heeft de kunst- en cultuursector hard geraakt en nog steeds stromen de theaters niet vol en hebben zzp’ers in de creatieve industrie het zwaar en raken evenementen niet uitverkocht. We hebben besloten deze kunstenaars nu de samenleving weer open gaat extra te gaan steunen met een promotiecampagne.” Theatermaker Elsa Royer: “Er is een te grote groep die de kunstenaars de rug heeft toegekeerd. Die krijg je niet zomaar weer naar je hand gezet met een of andere doorzichtige overheidscampagne via de NPO, waarmee de bezoekersaantallen opgekrikt moeten worden. Sterker nog: de echte coronacritici hebben de mainstreammedia al lang in de ban gedaan. Degenen die zich wel nog laten hypnotiseren door de staatstelevisie worden nu al opgewarmd voor de volgende lockdown.” Later voegt zij er nog aan toe: “De politieke correctheid die de kunstwereld lamlegt, wordt niet opgelegd door een wet, maar door een soort gevoelsklimaat. Zolang niemand durft te benoemen dat de keizer geen kleren aan heeft, wordt het voor de kunstsector onmogelijk om uit haar eigen echokamer te geraken”.

Velen zijn net als Royer van mening dat door de coronapas de uitsluitingscultuur een dieptepunt heeft bereikt. Wat niemand ooit voor mogelijk had gehouden in het ‘nuchtere Nederland’, werd de realiteit: ongevaccineerde medeburgers werden zonder pardon uitgesloten van delen van het maatschappelijke leven. Degenen die kritiek uitoefenden kwamen op gespannen voet te staan met familie, vrienden en collega’s. ‘Testen voor toegang’ werd nog als alternatief aangeboden, maar weinigen hadden daar trek in. Singer-songwriter Nicky Monreau: “Fitte, gezonde ongevaccineerden zijn van 25 september 2021 tot 25 februari 2022 (vijf maanden lang) tot persona non grata verklaard door alle culturele instellingen, podia en bioscopen in Nederland! Denken ze nou echt dat we dat zomaar vergeten?”

Hoe kijkt de sector zelf tegen deze kritiek aan? De Andere Krant stuitte op een hoop ongemakkelijkheid en zelfs onbegrip bij het vragen naar reacties. Casper van der Kruit, woordvoerder van het Rijksmuseum Amsterdam: “We weten niet precies waarom mensen niet komen, maar we merken wel dat het weer langzaam op gang komt. Alleen de boekingen uit Azië lopen erg achter”. Op de vraag of de terugloop met de discriminerende coronapas te maken zou kunnen hebben, gaf de woordvoerder niet thuis: “Daar kan ik niet op ingaan. Natuurlijk kan ik wel gaan speculeren, maar dan ben ik niet meer met feiten bezig. Ik heb liever niet dat jij me citeert op speculaties”, besluit hij.

Na een paar verwoede pogingen reageert ook cabaretier Youp van ‘t Hek: “Ik heb geen idee wat de terugloop in de culturele sector veroorzaakt. Ik vraag me ook af of het door het wegblijven van de wappies komt. Volgens mij is de sector ook onzeker door de chaos rond de afgelastingen en verplaatsingen. En er schijnen nog steeds mensen huiverig te zijn voor grote groepen. Die gaan liever ver weg. Via Schiphol. Bij mij is het nog steeds overal uitverkocht. Maar misschien trok ik met mijn humor sowieso weinig wappies”.

Claudia de Breij, via haar Breijwerk-management: “Ik denk dat de huidige hyperinflatie mensen tegenhoudt. Ze hebben nu minder geld. De meesten zijn zuinig. Maar ook de duizenden gecancelde kaartjes van vorig jaar spelen een rol, omdat ze naar nu zijn doorgeschoven. Tot slot hebben veel theaters tijdens de coronapandemie bezuinigd op marketingmedewekers, want er viel niks te plannen. Zeker vorig jaar winter was de situatie uitzichtloos. Dit seizoen hebben we gelukkig Peter Pannekoek, die nog altijd goed scoort, al is het wel beduidend minder dan voor de coronacrisis.” De Breij rept met geen woord over de QR-codes.

Marnix Busstra, man, manager en tekstschrijver van cabaretière Karin Bloemen – de die met de coronakritische voorstelling Waar waren we gebleven door het land gaat – geeft aan dat ze zich veel in kringen van ongevaccineerden begeeft, maar heeft nog niet gehoord dat de invoering van de QR-codes van invloed is geweest op beslissingen van hen. “Wel horen we veel andere oorzaken. Inflatie, mensen willen eerder gekochte tickets gebruiken, algemene angst enzovoort.”

Acteur en cabaretier George van Houts is uitgesproken: “De angst om buiten de boot te vallen is er vakkundig door de overheid ingepropagandeerd. Veel mensen zijn boos of teleurgesteld over de slaafse houding van collega-theatermakers en theaterdirecteurs tegenover het overheidsbeleid. Als het onontkoombaar goed is wat je maakt, komen de mensen echt wel weer. Theater is een oerkunstvorm en een eerste psychologisch mentale levensbehoefte. Daar ben ik van overtuigd”.