^DeAndereKrant

Deze week ging de voorstelling Door de Bank Genomen: tien Jaar Later in Amsterdam in première. Tot en met juli brengen George van Houts en zijn medespelers het nieuwe stuk op de planken in theaters in heel Nederland. Voor Van Houts is het een wederzien met zijn oude collega’s. Na Door de Bank Genomen in 2014, maakte hij in zijn eentje voorstellingen over de aanslagen van 11 september in de VS. Daar wilden de andere spelers hun vingers niet aan branden. Ook tijdens de coronatijd toonde Van Houts zich een onafhankelijk denker.

Anno 2023 blijft hij vol goede moed. Opnieuw gebruikt hij het theater als middel om aandacht te vragen voor de geldkwestie, die weer volop in de actualiteit staat. Ditmaal draait alles om de CBDC, de omstreden digitale munt die de Europese Centrale Bank in voorbereiding heeft. Hoewel Van Houts waarschuwt voor de gevaren is hij er wel een voorstander van. De theatermaker was jarenlang boegbeeld van Stichting Ons Geld. Deze streefde naar de introductie van een overheidsmonopolie op geldcreatie. Volgens Ons Geld zou het commerciële banken onmogelijk gemaakt moeten worden om geld te scheppen door het verstrekken van leningen. Een op afstand van de overheid geplaatste monetaire autoriteit zou een digitale euro moeten gaan uitgeven. Op die manier zouden bankencrises zoals in 2008 kunnen worden voorkomen. De geldhoeveelheid zou dan beter aansluiten op de reële economie. In 2015 slaagden Ons Geld en de Verleiders erin om de digitale euro op de agenda te krijgen van de Tweede Kamer, maar met hun voorstellen werd uiteindelijk niets gedaan.

Ik ben inmiddels ook alweer acht jaar verder en vertrouw de macht voor geen cent meer. Aan een CBDC zitten grote risico’s. De CBDC is programmeerbaar. Je zou via de CBDC mensen kunnen gaan belonen voor goed gedrag of slecht gedrag. Met de CBDC heb je ook geen ontwijkmogelijkheid meer. Dan ben je volledig afhankelijk van de overheid. Minister Sigrid Kaag en de Europese Centrale Bank zeggen nu nog dat ze de CBDC niet programmeerbaar zullen maken. Maar wat als zich weer een crisis voordoet? Dan kun je hetzelfde krijgen als met de coronapas. Dan zeggen ze: “Nu moeten we toch tijdelijk even aan knoppen gaan draaien”.

We kunnen er nu nog voor zorgen dat de CBDC niet misbruikt gaat worden. Daar kunnen we nog invloed op uitoefenen. Kijk, de Stichting Ons Geld is ontstaan uit het onrecht dat private partijen het geldstelsel in handen hebben. Wij vonden en vinden dat geldschepping een publieke zaak moet zijn, dus dat geld alleen nog gecreëerd wordt door een monetaire autoriteit, een geldscheppende en geldstelsel-beherende Vierde Macht op afstand van gekozen politici. Na de Tweede Wereldoorlog was er ongeveer evenveel geld dat door commerciële banken was geschapen als cashgeld van de Nederlandsche Bank. Inmiddels is 95 procent van de banken. Nog maar 5 procent bestaat uit briefjes en munten. Mensen denken dat het hetzelfde is, een briefje van tien in je handen of een tientje op de bank. Maar ze zijn heel verschillend. Een bankbiljet van tien euro dat door de overheid gegarandeerd wordt, via de ECB, dát is echt geld. Een tientje op de bank is een lening van jou aan de bank. Daarom heet wat je op de bank hebt staan een tegoed. Er is een enorme schuldenberg ontstaan door al het geld dat de commerciële banken hebben geschapen. Met de CBDC kan het publieke deel versterkt worden. Als we die CBDC nou sterk maken, en we doen dat echt vanuit een overheid en een monetaire autoriteit die we vertrouwen, dan kunnen we over twintig jaar een publiek geldstelsel hebben wat een collectieve nutsfunctie heeft.

Dat wil de overheid niet, decentrale munten, want dan is de overheid zijn lijntje met de burger kwijt. En dus zullen we altijd publiek geld houden. Nee, een publiek geldstelsel is juist goed. De CBDC vormt een bedreiging voor de commerciële banken.

Het geldstelsel staat op klappen. Dus we moeten een reservesysteem hebben, om straks direct bij mensen geld naar binnen te kunnen gooien om brood mee te kopen. Zoals net na de oorlog het tientje van Lieftinck. Er hoeft ook maar dít te gebeuren en alles zakt als een plumpudding in elkaar. In 2008 hebben we aan de rand van het ravijn gestaan. Het ravijn is nu echt tien keer dieper. “We zagen deze week hoe fragiel en wankel en dus gevaarlijk het private geldstelsel is. Banken kunnen, met een veertien dagen oude accountantsverklaring van ‘uitstekend gezond’, binnen 48 uur omvallen met desastreuze gevolgen die met publieke middelen moeten worden gerepareerd. Er vielen drie banken om en op de beurs regelrechte paniek in de aandelenhandel van de kleinere regionale banken.

Door corona is mijn bezit al verdampt. Ik wilde geen overheidssteun aanvragen. En ik wilde ook niet optreden voor QR-code mensen. Dus ik heb nog een klein beetje en dat zit in bitcoin en goud.

Die indruk heb ik niet. Op 23 november was er een debat in de Tweede Kamer over de CBDC. Het gebouw was afgeladen. Mensen zaten tot op de gang om het debat te volgen. De bewaking zei: “We kunnen niemand meer binnenlaten”. De mensen die buiten stonden werden een beetje rumoerig. En toen kwam de ME. Die heeft ze weggeknuppeld.

In 2014 was het geldstelsel ook geen onderwerp van gesprek, totdat we met onze voorstelling kwamen. In 2015 stond ik in de Tweede Kamer om te vertellen over het burgerinitiatief van Ons Geld. Alle Kamerleden stemden voor onderzoek naar de introductie van een veilige bank. Een ruime Kamermeerderheid stemde voor een onderzoek naar de werking van het geldstelsel door de Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid. Die kwam met een dik rapport. Wopke Hoekstra was toen minister van Financiën, en die zei in ambtelijk politiek nette taal: “Dankjewel voor het vele werk, maar het geld en bankenstelsel is veel te wankel en veel te fragiel om hier experimenten mee te gaan uithalen”.

We kwamen net iets te vroeg. De CBDC heeft een versnelling gekregen omdat Facebook dreigde met een digitale munt te komen, met de Libra. Toen schrokken overheden. Zo van: “Oei, nu wordt het geld helemaal particulier”. Die concurrentiestrijd is nog steeds bezig, want de hele wereld is bezig met digitaal geld. China loopt voorop. Hier in het Westen zijn we als de dood dat de digi-renminbi ons eerder te pakken heeft dan de digi-euro.

We zijn nog de dikste vrienden. Maar het konijnenhol ben ik alleen ingegaan. Ja, en dan kijken ze wel over mijn schouder mee en dan zeggen ze: “Ja, het is inderdaad allemaal vreemd”. Maar als ik dan zeg: “Nou doe mee”, dan zeggen ze: “Nee, nee, nee”. Ze zien ook wel wat de complotvoorstellingen met mij gedaan hebben. Bij Door de Bank Genomen deel 1 stonden de kranten nog voor mij in de rij en ik kon bij iedere talkshow aanschuiven. Maar daar kom ik niet meer binnen. Ik ben officieel besmet verklaard.

Je ziet in de voorstelling de lancering van de CBDC door Christine Lagarde, Nout Wellink, Klaas Knot en Agustín Carstens. Die laatste is de 300 kilo wegende paus van het wereldgeldstelsel, de baas van de BIS, de Bank voor Internationale Betalingen in Bazel. En dan komt er een mystery guest de boel verstoren. De eerste reactie is: “Oh god, daar hebben we weer zo’n activist die zich kon vastlijmen voor het klimaat. Of misschien is het een terrorist?” Maar dat blijkt Jezus te zijn, want die is teruggekeerd op aarde. Hij zegt: “Jullie dansen weer met z’n allen rond het gouden kalf. Jullie verdelen de schaarste niet goed, zoals ik liet zien met de broden en de vissen. Jullie maken elkaar af voor geld. We hebben hierboven gehoord over de plannen met de CBDC. Jullie worden misschien weer in een val gelokt.” Hij zet de boel op stelten. En de machthebbers worden daar doodzenuwachtig van. En Jezus zegt dan uiteindelijk, in zijn boodschap aan de zaal: “Jongens, de CBDC is er nog niet, deze is nog in ontwikkeling, en het kan dus nog de goede kant opgaan. Zorg dat jullie je invloed laten gelden. Dus kom uit je luie stoel.”