^DeAndereKrant

PvdD, Bij1, SP, GroenLinks, PvdA, Denk, CU, D66 en Volt – van oudsher ‘links van het midden’ - hebben aangegeven de wapenleveranties aan Oekraïne te steunen. Opmerkelijk, want ‘links’ vormde sinds de Tweede Wereldoorlog altijd het hart van de vredesbeweging. Voor een deel van de achterban is de positionering verbijsterend. Keimpe (60) is zo’n kiezer die “diep teleurgesteld” is. De laatste decennia stemde hij SP of PvdD. Voor 1990 koos hij PSP, CPN en PPR. Hij noemt “de strijd tegen sociale ongelijkheid, bescherming van de natuur en de wereldvrede” als zijn belangrijkste thema’s. “Op dit moment wordt links ingepakt door global capital”, stelt Keimpe, die in zijn omgeving veel linkse mensen treft die tegen de wapenleveranties zijn. Wat nu? “Ik kan moeilijk op Forum voor Democratie gaan stemmen. Daarom zal ik waarschijnlijk niet, of op een lokale partij stemmen.”

Meneer Govers (95) is sinds ­enkele jaren lid van de PvdA. Hij vond de val van die partij bij de verkiezingen van 2017 van 38 naar 9 zetels “zeer ten onrechte”. Sinds de steun van de PvdA aan de Oekraïne-oorlog, is er volgens hem sprake van ‘ontheemd links’. “Men richt zich te weinig op onderhandelen. Er zijn concessies nodig om tot vrede te komen. Die concessies zouden moeten gaan over de Russisch-sprekende delen van Oekraïne.” Hij weet nog niet op welke partij hij zijn stem gaat uitbrengen.

Kees van der Pijl (75) gaat helemaal niet meer stemmen. “Er is helemaal geen links meer.” Vroeger was hij lid van CPN, later stemde hij op de SP. De oud-hoogleraar internationale betrekkingen constateert dat de sociale beweging op links door wat hij noemt het “afschudden van de ideologische veren” is meegezogen door een neo­liberale ideologie. “Grachtengordel wokisme en identiteitspolitiek”, duidt hij het. Het gebrek aan kritiek op de coronamaatregelen en de anti-Russische pro-Navo-retoriek tekenen voor hem de teloorgang van het voorheen linkse gedachtengoed.

Links staat bekend als voorstander van een grotere rol van de overheid. De voorheen op het SP stemmende Cecilia (46) is daar inmiddels geen fan meer van. “Veel mensen zijn zich er niet bewust van dat een regering zich ook tegen de bevolking kan keren. En ik vind oorlog het ergste wat je mensen aan kunt doen.” De hogeschooldocente overweegt daarom een zwaai naar rechts te maken. “Ik wil stemmen op iemand die tegen oorlog is, desnoods op rechts.” BVNL, de partij van Wybren van Haga, is een optie. Hij is een van de weinigen die volgens haar in de coronacrisis de juiste positie koos.

Opiniepeiler Maurice de Hond deed geen specifieke peiling naar het stemgedrag van wat hij noemt “de thuislozen aan de linkerkant”. Hij schat desalniettemin in dat enkele honderdduizenden kiezers links en ontheemd zijn en benadrukt dat het bij de meesten niet alleen gaat over wapenleveranties, maar over een combinatie van thema’s. De coronamaatregelen waren inderdaad voor velen een breekpunt, stelt ook hij. Hij verwacht “balorigheid” van de linkse proteststem.

BBB is de gedoodverfde winnaar van de verkiezingen. Caroline van der Plas spreekt aan door haar “volkse stijl van opereren”. De Hond voorspelt dan ook dat “een flink deel van de linkse proteststem” naar BBB zal gaan. Opmerkelijk, want de partij van Van der Plas ondersteunt de wapenleveranties aan Oekraïne wel.

Christine Ketel ziet de Navo als een belangrijke oorzaak van de Oekraïne-oorlog. Ze laat de verkiezingen helemaal aan zich voorbijgaan. “Ik zie geen goede partij die mijn visie ondersteunt”, stelt de 74-jarige. Ze wijst op de absurditeit van 23 kieslijsten bij de Provinciale Staten. “Van geen van die partijen wordt duidelijk wat de bedoeling is. Alleen Jezus Leeft! had een leuke onderbouwing”, aldus de kunsthistorica, die in het verleden vaak “met tegenzin” op de SP en recent op Hart voor Vrijheid Amsterdam stemde.

IC-ambtenaar Serge Lutgens (45) voelt zich verbonden met het linkse gedachtengoed, maar vindt het nu “onbegrijpelijk dat links kiest voor escalatie en niet voor de diplomatieke weg”. Tot een paar jaar geleden stemde hij SP, GroenLinks en PvdA. Die tijd lijkt voorbij. “Ik had het bestaande linkse spectrum door de disproportionele coronamaatregelen al de rug toegekeerd. Er worden vanuit linkse hoek steeds meer irrationele besluiten genomen.” Hij heeft een bijzondere oplossing gevonden. “Ik ben lid van FVD, maar ik ben links en daarom stem ik niet op hen. Ik doe zelf mee aan de Provinciale Statenverkiezingen in Noord-Holland met de partij ‘NL plan (S.V.P.)’.

Grafisch vormgever Frederik van den Bosch (70) is zelfs afgeknapt op het ooit zo activistische SP. Hij noemt de partij nu controlled opposition. “De SP is buitengewoon hypocriet. In het Oekraïne standpunt ontbreekt het volledig aan historische context over de rol van de Navo, 2014, de burgeroorlog en de Minsk-akkoorden. Ik zie dit politieke landschap als volledig postmodern. Links heeft veel te veel de kant gekozen van een fundamentalistisch globalistisch systeem.” Dat de Statenverkiezingen meer over provinciale thema’s gaat, maakt hem niet uit. “Ik zal stemmen voor een partij die voor vrede is.”

AV-technicus Renko (38) besluit met de opmerking dat het “bizar” is dat alle linkse partijen de oorlog steunen. “De vredesbeweging is totaal niet ­hoorbaar.”