^DeAndereKrant

Kolonel E. Spierenburg, hoofd Beveiliging van het Koninklijk Huis, liet in 1985 journalisten bespioneren door de politie, op verzoek van prins Bernhard. Het gaat om Jan de Roos en Arthur Maandag die destijds de betrokkenheid van de prins bij de zaak King Kong onderzochten. Dat blijkt uit documenten die De Roos onlangs kreeg toegespeeld van de toenmalige Binnenlandse Veiligheidsdienst (BVD), de voorganger van de huidige Algemene Inlichtingen- en Veiligheidsdienst (AIVD). De Roos en Maandag wroetten midden jaren ’80 in de betrekkingen die de prins, grootvader van koning Willem­-Alexander, onderhield met een Nederlands dubbelspion, die vanwege diens robuuste uiterlijk, de bijnaam King Kong droeg. Zijn echte naam was Christiaan Lindemans.

Lindemans was aanvankelijk actief in het verzet. Toen in het voorjaar van 1944 zijn broer en korte tijd later ook zijn vrouw door de bezetter waren gearresteerd, ging Lindemans met de Abwehr, de contraspionagedienst van het Duitse leger, samenwerken, waardoor hij hun vrijheid wist te bewerkstelligen. Zo belandde hij in de rol van dubbelspion. Lindeman had voorkennis van Operatie Market Garden. Dit was een plan van de geallieerden om strategische bruggen op Nederlands grondgebied te veroveren op de Duitsers. Het liep uit op een mislukking doordat de cruciale brug bij Arnhem niet behouden kon worden. Lindemans heeft zowel het verzet als de Duitsers getipt over de op handen zijnde geallieerde aanval. Op 28 oktober 1944 werd hij gearresteerd door een Britse agent van de Special Forces Detachment. Dit gebeurde op Chateau Wittouck, het toenmalige hoofdkwartier van prins Bernhard in het Belgische Vilvoorde. Nog voordat hij berecht was, overleed hij. Dit gebeurde op 18 juli 1946 tijdens zijn gevangenschap. Hij zou zelfmoord hebben gepleegd door inname van een overdosis van het slaapmiddel luminal.

In 1984 kwam de affaire King Kong opnieuw in het nieuws door een actie van het Haarlemse VVD-­gemeenteraadslid Belinde Thöne­Siemens die de dubbelspion persoonlijk kende van haar tijd in het Nederlandse verzet. Zij verzocht de Rotterdamse burgemeester Bram Peper diens graf op begraafplaats Crooswijk te openen. Dit naar aanleiding van een boek dat het jaar daarvoor was verschenen van de historicus W.H. Thiemens. Volgens hem lag Lindemans niet in het graf, maar was hij naar Argentinië gevlucht. Het trok de aandacht van de twee journalisten van het Haarlems Dagblad. Zij vroegen het dossier op van King Kong. Minster Koos Rietkerk van Binnenlandse Zaken gaf ze nul op het rekest, omdat het dossier staatsgeheimen zou bevatten. De Raad van State besliste echter in 1986 dat het openbaar gemaakt moest worden. De beide journalisten concludeerden uit het dossier dat Lindemans tijdens de oorlog intensief contact onderhield met prins Bernhard, die op dat moment opperbevelhebber was van de Nederlandse Strijdkrachten. Lindemans liep in september en oktober 1944 de deur plat op het hoofdkwartier van de prinsgemaal in het bevrijde België. Bernhard en zijn stafleden hebben dit altijd ontkend. Volgens Bernhard had hij Lindemans pas op 22 september 1944 voor het eerst ontmoet. Dus pas ná de landingen bij Arnhem. Het is tot dusver onopgehelderd gebleven door wie Lindemans op de hoogte is gesteld over de geallieerde aanvalsplannen. Hij stond behalve met Bernhard en zijn staf ook in contact met Britse en Canadese inlichtingendiensten.

Nu blijkt dus dat De Roos en Maandag tijdens hun journalistieke onderzoek geschaduwd zijn door de BVD. Zij hebben dit gelezen in stukken van de inlichtingendienst die ze van iemand ontvangen hebben die niet in de openbaarheid wil treden. De Roos zegt in een interview met het Noord-Hollands Dagblad dat hij het “te gek voor woorden” vindt dat hij op verzoek van het Koninklijk Huis door de politie en de BVD is bespioneerd. “Ik deed gewoon mijn werk als journalist. Blijkbaar voelde prins Bernhard zich hierdoor bedreigd en gaf hij daarom kolonel Spierenburg opdracht in mijn leven te wroeten.” Ook Maandag toont zich onthutst. “Het is vanzelfsprekend dat we een BVD en nu een AIVD hebben en bij de politie mensen die zich bezighouden met inlichtingenwerk”, zegt hij. “Maar dat het Koninklijk Huis ze blijkbaar dit werk kan laten doen is tamelijk bizar.”

Over prins Bernhard wordt met geen woord gerept in de stukken die Roos in handen kreeg, maar de journalist noemt het “een kwestie van logisch nadenken” dat kolonel Spierenburg de BVD aan het werk heeft gezet in opdracht van de prins. “Spierenburg en hij waren min of meer bevriend en hadden wekelijks overleg. Logisch dat Bernhard wilde weten wat er over hem naar buiten zou komen.”

Op 17 juni 1986 werd het graf g­e­opend waar King Kong zou liggen, in het bijzijn van burgemeester Peper en familieleden van Lindemans. De patholoog-anatoom van het gerechtelijk laboratorium Martin Voortman stelde daarop vast dat het aangetroffen skelet toebehoorde aan de dubbelspion. Zijn broer Henk verklaarde tegenover de pers: “Zodra ik zijn geraamte zag, wist ik dat hij het was”. In de grond werden resten van een slaapmiddel aangetroffen, maar ook resten van arsenicum.

In 1997 verscheen het boek Dood van een dubbelspion. Historicus Bob de Graaff stelt daarin dat er geen twijfel mogelijk is over de doodsoorzaak: Lindemans had zelfmoord gepleegd. Dit zou blijken uit een afscheidsbrief die hij had nagelaten en ook uit twee brieven van de hand van een verpleegster in de gevangenis te Scheveningen met wie hij een liefdesrelatie zou hebben gehad. De documenten zouden afkomstig zijn uit het privé-archief van de in 1976 overleden directeur van het Kabinet der Koningin, Marie Anne Tellegen, en daar in 1995 zijn aangetroffen door een medewerker van de Rijksarchiefdienst, M. Bärtl. Thrillerauteur Thomas Ross, toonde zich destijds niet overtuigd. “Wanneer zijn die brieven precies geschreven”, vroeg hij zich af in een column in HP/de Tijd. “Voor of na de zelfmoord?”