^DeAndereKrant

Op het hoogtepunt van de coronacrisis werd het nieuws beheersd door de dagelijkse besmettingscijfers. Voortdurend en overal werd op ‘corona’ getest en gingen mensen in quarantaine bij een ‘positieve’ uitslag. De regering vaardigde lockdowns en andere vrijheidsbeperkende maatregelen uit op grond van de cijfers.

In totaal werden in 2020 en 2021 44 miljoen PCR-tests afgenomen. Daarvan lieten 7,8 miljoen een ‘positief’ resultaat zien. Wat het grote publiek echter niet besefte, was dat een ‘positieve’ testuitslag lang niet altijd betekent dat iemand ook daadwerkelijk besmettelijk is. Eén belangrijk criterium dat hierbij moet worden betrokken, is de zogeheten CT-waarde die wordt gebruikt bij de test, de ‘cycle-threshold’. Er worden ‘cycli’ gedraaid om het genetisch materiaal (RNA) te kunnen onderzoeken. Tijdens elke cyclus wordt het materiaal verdubbeld. De CT-waarde is het aantal verdubbelingen dat nodig is om een bepaalde grenswaarde (detectielimiet) te bereiken. Maar boven een bepaald aantal cycli wordt de uitslag van de test heel onbetrouwbaar.

Een belangrijke vraag is dus welke CT-waarden werden gebruikt bij al die PCR-tests. Opmerkelijk genoeg brachten het RIVM en het ministerie van VWS hierover geen cijfers naar buiten. Het was voor statisticus Fritsander Lahr reden om al in 2020 een Wob-verzoek te doen om deze gegevens boven water te krijgen. Later gingen ook andere onderzoekers hierover vragen stellen, waaronder de Biomedische Rekenkamer, een onafhankelijke stichting die speciaal is opgericht om transparantie in het gezondheidsbeleid te bevorderen. Inmiddels zijn er zeker vier Wob- en Woo-trajecten. Aangezien VWS de verzoeken afwees, gingen Lahr en de Biomedische Rekenkamer in beroep. De bestuursrechter gaf de minister ongelijk, maar de Raad van State draaide dat (deels) weer terug.

Minister Kuipers van VWS bleef daarbij steeds volhouden dat de CT-waarden “medisch niet relevant” zijn en dat het RIVM de data simpelweg niet heeft, omdat ze bij private laboratoria zijn opgeslagen. De Biomedische Rekenkamer stond dus lang met lege handen. Onlangs boekte de organisatie echter toch een onverwacht succes. Bij de behandeling van een rechtszaak op 25 januari van dit jaar, moest een medewerker van het RIVM al erkennen dat het instituut wel degelijk zelf beschikt over de data.

Juristen van VWS konden in de systemen van het RIVM talloze formulieren vinden met gevens die ze van de laboratoria hadden gekregen en besloten vrij onverwacht 1,2 miljoen CT-waarden van de positieve testen (16 procent van het totaal) ter beschikking te stellen aan de Biomedische Rekenkamer.

De data vormen overtuigend bewijs, zegt voorzitter Cyril Wentzel, dat de minister heeft gelogen. “Hij hield iedereen voor, inclusief de politiek, de bestuursrechter en de Raad van State, dat het ministerie deze CT-waarden niet onder zich had en dat ze medisch niet relevant waren. Dat blijkt dus niet te kloppen.”

De Biomedische Rekenkamer is op dit moment bezig de CT-waarden te analyseren, maar Wentzel wil nog niet zeggen hoe hoog de CT-waarden daadwerkelijk zijn geweest. “We willen eerst alle data hebben, voordat we uitspraken doen. We weten niet of deze 16 procent representatief is. Daarvoor gaan we desnoods naar het Europese Hof.”

Volgens Wentzel – die met de Biomedische Rekenkamer ook een zaak voert om inzicht te krijgen in de modellen die door het RIVM zijn gebruikt om het coronabeleid te onderbouwen – is transparantie essentieel als we de fouten die in het verleden zijn gemaakt, in de toekomst willen voorkomen. “Transparantie is de remedie tegen medische tirannie.” De sars-cov-2-epidemie, zegt hij, “was wellicht al voorbij in mei 2020. Alles wat daarna is gebeurd, was een psychologische operatie. Zoiets mag nooit meer gebeuren”.

Minister Kuipers blijft ondertussen stug volhouden dat de CT-waarden niet relevant zijn om het overheidsbeleid te beoordelen. Op 11 september gaf hij schriftelijk antwoord op een aantal kritische vragen van BVNL over de PCR-data. Zo vroeg BVNL waarom de minister de PCR-data voor het bepalen van de coronacijfers afdeed als “irrelevant”, en waarom hij en zijn voorganger Hugo de Jonge de CT-waarden niet hebben meegenomen in het bepalen van de ernst van de besmettingen. Kuipers antwoordt onder meer: “Ik heb de PCR-data nooit irrelevant genoemd”. Hij schrijft ook: “De CT-waarde van een positieve test zegt niets over hoe besmettelijk een persoon is. (…). Er is geen wetenschappelijke consensus dat een CT-waarde hoger dan 38 zorgt voor onbetrouwbare testresultaten”.

De bewering van Kuipers dat de CT-waarde van een positieve test niets zegt over hoe besmettelijk een persoon is, wekt onder wetenschappers verbazing. Professor Theo Schetters, die verbonden is aan de Biomedische Rekenkamer, zegt desgevraagd dat de bewering van Kuipers volkomen in strijd is met de wetenschappelijke consensus. Schetters haalt een groot aantal wetenschappelijke artikelen aan die laten zien dat de CT-waarde uiterst relevant is. “Als er een hoge CT-waarde wordt gehanteerd als grenswaarde voor positief/negatief, neemt het aantal vals-positieve uitslagen enorm toe en is testen eigenlijk zinloos”, zegt Schetters. “Bij een afkapwaarde van 38 loopt het aantal vals positieve uitslagen enorm op, daar is geen twijfel over mogelijk, ook al ontkent Kuipers dat.”

Moleculair bioloog en PCR-specialist Peter Borger stelt desgevraagd dat “een CT-waarde wel degelijk iets zegt over besmettelijkheid. Zelfs (viroloog en OMT-lid) Marion Koopmans moest dat toegeven in een interview met de EO.”

De minister wordt zelfs tegengesproken door OMT-lid professor Marc Bonten, een van de fanatiekste aanhangers van het coronabeleid. Bonten schrijft in 2021 in het Nederlands Tijdschrift voor Geneeskunde letterlijk: “Er is een duidelijke associatie tussen de PCR-uitslag en kweekbaarheid van het virus: een lage CT-waarde (veel viraal RNA) is geassocieerd met kweekbaar virus. Bij een CT-waarde > 30 (boven de 30 cycli - red.) is er doorgaans geen kweekbaar virus en nemen we aan dat de persoon niet besmettelijk is.” De hoogleraar wilde geen commentaar geven tegenover De Andere Krant.

Wybren van Haga van BVNL, noemt de antwoorden van Kuipers op de vragen van BVNL “onbegrijpelijk”. “Op 16 mei van dit jaar heeft Kuipers nog gezegd in de Eerste Kamer, bij de behandeling van de Pandemiewet, dat de PCR-testen voor medici en beleidsmakers ‘medisch irrelevant’ waren. Hij ontkent nu dat hij dat heeft gezegd. Tegelijkertijd zegt hij dat de CT-waarde niets zegt over besmettelijkheid, wat gewoon bizar is. Hij roept altijd ‘follow the science’, maar ontpopt zich steeds meer als een wetenschapsontkenner. Hij blijft ook zeggen dat het spike-eiwit van het mRNA-vaccin maar enkele uren in je lichaam blijft, terwijl de ene na de andere studie uitwijst dat dat niet zo is.”

Van Haga wijst er net als Wentzel op dat Kuipers “de Kamer, de rechter en de burger heeft voorgelogen”, toen hij zei dat hij de PCR-data niet had. De voorman van BVNL heeft inmiddels vervolgvragen gesteld.

Meest recente Kamervragen van BNVL en antwoorden:

dakl.nl/kamervragen-bvnl

Minister Kuipers in de Eerste Kamer: