^DeAndereKrant

Als de voorgestelde wijzigingen in de Wet publieke gezondheid (Wpg) goedgekeurd worden in de senaat, zou de minister van VWS al bij een vermoeden van een nieuwe pandemie de wet kunnen activeren. De minister – op dit moment D66’er Ernst Kuipers – zou in zo’n scenario dictatoriale bevoegdheden krijgen om in te grijpen in de vrijheden van burgers.

Advocaat mr. Vera Platteeuw stelt dat de minister “de grondrechten van burgers geheel naar eigen invulling op grove wijze kan inperken”. Meike Terhorst, advocaat uit Alkmaar, stelt dat de wetswijziging in strijd is met de Grondwetartikelen 1, 7, 8, 9, 10, 11, 14, 15, 16, 20, 23, 81 en 93. “De Grondwet staat delegatie van de wetgevende bevoegdheid inzake de beperking van fundamentele grondrechten, zoals vrijheid of lichamelijke integriteit, niet toe. Als de hoogste wetgever – Eerste en Tweede Kamer – deze cruciale bevoegdheid wel afstaat, betekent dat de facto het einde van de democratie en scheiding der machten.”

Diverse organisaties, waaronder het burgercollectief de Biomedische Rekenkamer en een ‘links’ collectief van juristen en politici, de Vierde Golf, hebben hard aan de bel getrokken bij de Eerste Kamer. De Biomedische Rekenkamer spreekt van een “constitutionele staatsgreep”. Voorzitter Cyril Wentzel wijst erop dat de effectiviteit van de coronamaatregelen, zoals lockdowns, mondkapjes, PCR-testen en vaccinaties, “hardnekkig niet zijn geëvalueerd” door het kabinet.

In de Memorie van Toelichting bij de wetswijziging staat dat “is gebleken dat de maatregelen effectief waren en steeds zo min mogelijk de grondrechten van burgers beperkten”, maar het is volgens waarnemers onduidelijk waar het kabinet deze bewering op baseert. Zo heeft het kabinet steevast geweigerd het verband tussen oversterfte en vaccinaties te onderzoeken of openheid van zaken te geven over de wijze waarop de PCR-tests worden ingezet. Ook de Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid (WRR), die in het najaar van 2022 positief advies uitbracht over de wetswijziging, heeft de maatregelen nooit ­wetenschappelijk ­geëvalueerd. De WRR stelde tegenover De Andere Krant dat dit “niet zijn taak” is. Uit talloze internationale studies blijkt bovendien dat de lockdowns of interventies als mondkapjes geen effect hebben gehad.

Het kabinet probeerde in januari de ‘Pandemiewet’, die in december door de Tweede Kamer was goedgekeurd, snel door de Eerste Kamer te loodsen, maar dat mislukte. De Eerste Kamer wilde meer tijd nemen om te reflecteren en deskundigen te raadplegen. Diverse fracties hebben kritische schriftelijke vragen ingediend. De PVV, die de kritische oppositie lijkt te leiden, maakt zich zorgen om de transparantie van de besluitvorming en wil onderbouwing zien per maatregel. De partij is ook kritisch op de mogelijke invoering van coronatoegangsbewijzen.

De SGP-fractie betreurt het dat geen evaluatie van de maatregelen heeft plaatsgevonden. GroenLinks/PvdA wil meer weten over de proportionaliteit van toekomstige maatregelen. De CDA-fractie merkt op dat in het geval van het activeren van nieuwe maatregelen de Tweede Kamer slechts één week heeft om daar een oordeel over uit te spreken. Dat is te kort. Maar het CDA vraagt wel om invoering van test- en vaccinatiebewijzen. De VVD dringt aan op een maatregel vergelijkbaar met het coronatoegangsbewijs.

De meeste deskundigen die op 14 maart zijn uitgenodigd, zoals OMT-lid Marion Koopmans, staan bekend als voorstander van het gevoerde beleid, hoewel dat niet voor iedereen geldt. Wentzel van de Biomedische Rekenkamer had liever meer kritische deskundigen gezien.

Wanneer de wet in stemming wordt gebracht, is nog niet duidelijk. Wentzel verwacht dat er na de deskundigenbijeenkomst nog twee schriftelijke vragenrondes volgen. “Maar het zou nog steeds kunnen dat de wet nog voor de installatie van een nieuwe Eerste Kamer op 13 juni – dus in de huidige samenstelling – in stemming wordt gebracht”, stelt hij. Waakzaamheid is volgens hem geboden. “We hebben gezien dat juist het demissionaire Kabinet de meest repressieve maatregelen heeft doorgevoerd.” Senator Johan Dessing (FVD) is niet heel optimistisch dat de Eerste Kamer de wet gaat tegenhouden. “Wij zullen er alles aan doen, want het zou echt een ramp zijn als dit erdoor komt. Het is het begin van een echte dictatuur.”