^DeAndereKrant

Vrijwel alle media hebben deze maand verslag gedaan van het onderzoek Sociale samenhang en welzijn van het CBS, maar geen van alle heeft melding gemaakt van wat daarin gezegd wordt over het vertrouwen in de media. Dat is enorm afgenomen. Waar in 2021 nog 45,9 procent van de Nederlanders van 15 jaar en ouder vertrouwen in de media had, was dit in 2022 nog maar 39,8 procent, zo concludeerde het CBS.

Voor de reguliere media, waar dus steeds minder vertrouwen in is, was dat blijkbaar geen nieuws. In plaats daarvan meldden de meeste nieuwsbedrijven wel dat uit het onderzoek is gebleken dat het vertrouwen in de Tweede Kamer in tien jaar tijd nog nooit zo laag is geweest. En dat het vertrouwen in de medemens in het afgelopen decennium langzaam is toegenomen.

Al sinds het begin van de CBS-metingen in 2012 is het vertrouwen van Nederlanders in de pers aan de lage kant. Wel is er een opmerkelijke schommeling geweest. Tussen 2012 en 2017 vertrouwde slechts 30 tot 31 procent het nieuws. In 2018 steeg dat percentage naar 36 procent, om vervolgens in ‘de coronajaren’ 2020 en 2021 op te klimmen naar respectievelijk 39,3 en 45,9 procent. Er lijkt nu dus weer een correctie op te treden met een daling naar 39,8 procent. Het CBS geeft geen verklaring voor deze ontwikkelingen.

De cijfers van het CBS verschillen van die van onderzoeksbureau Motivaction, dat tweemaal onderzoek deed naar vertrouwen in de media. Daaruit bleek dat in 2022 een meerderheid van de Nederlanders van 18 jaar en ouder juist wel vertrouwen had in het nieuws: 58 procent. Toch constateerde ook Motivaction een dalende trend. In 2021 vertrouwde nog circa tweederde van de ondervraagden het nieuws. Mensen die het nieuws vertrouwen stemmen vaker op PvdA, D66, GroenLinks, VVD en Volt, constateerde Motivaction. Ze zijn doorgaans hoogopgeleid en verdienen bovenmodaal. ‘Nieuwssceptici’ geven de voorkeur vaker aan PVV, FvD en SGP. Pieter Omtzigt is de enige politicus die onder beide groepen populair is.

Het aantal ‘structurele nieuws­twijfelaars’ is gestegen van 9 naar 12 procent, blijkt verder uit het onderzoek. Algemeen directeur Paul Verheggen van Motivaction verklaarde hierover in de Volkskrant: “Sinds corona zijn mensen veel meer nieuws gaan consumeren, van meer verschillende bronnen. Ze zien ook dat media elkaar soms tegenspreken. Bij controversiële onderwerpen als stikstof zegt de ene bron – bijvoorbeeld omroep Ongehoord Nederland – dat er niet zoveel aan de hand is, terwijl andere media spreken van een stikstofcrisis.”

De onderzoeken van Motivaction zijn uitgevoerd in opdracht van de bekende journalist Frénk van der Linden. Hij heeft zijn zorgen uitgesproken over het dalende vertrouwen. “Goede informatie is in onze democratie een basis waarop mensen een afweging maken als het gaat om hun stemgedrag”, zei hij in de talkshow Op1. “Het heeft onder andere te maken met de polarisatie in onze samenleving ten gevolge van onder andere corona. De tegenstellingen zijn steeds scherper geworden.” In een interview met De Andere Krant verklaarde Van der Linden: “Gezagsdragers worden te gemakkelijk aan het woord gelaten en te weinig tegengesproken. Er worden onvoldoende kritische vragen gesteld. Redacties zijn onderbezet en er is te weinig geld voor goed onderzoek.”

Van der Linden maakt momenteel een rondgang langs redacties van kranten en nieuwsprogramma’s om te praten over wat er nodig is om het vertrouwen in de media te herstellen. Hij heeft hiervoor vorige week ook de redactie van De Andere Krant bezocht.