^DeAndereKrant

Onderzoekers van de universiteit van Californië kwamen onlangs tot de conclusie dat gewone rundvleesproductie 4 tot 25 keer milieuvriendelijker is dan laboratoriumvlees. Labvlees, dat wordt gekweekt vanuit dierlijke stamcellen, wordt in veel landen gepromoot, omdat het dier- en milieuvriendelijker zou zijn dan het houden van runderen. Het productieproces van labvlees kost echter veel energie en grondstoffen, ontdekten de Californische onderzoekers. Dit komt doordat het een zuiveringsproces moet ondergaan dat de kweek verlost van de stof endotoxine. Onderzoekers van de universiteit van Oxford kwamen eerder al tot dezelfde conclusie.

De Amerikaanse toezichthouder Food and Drug Administration (FDA) achtte vorig jaar het vlees “veilig voor menselijke consumptie” en sprak van een “voedselrevolutie”. Het Amerikaanse ministerie van Landbouw (USDA) gaf onlangs twee Californische voedseltechnologie-­startups, Eat Just en Upside Foods, voor het eerst toestemming voor de verkoop van laboratoriumvlees. Na Singapore is de VS daarmee het tweede land dat de verkoop van kweekvlees toestaat.

Het foodtechbedrijf Eat Just werd in de opstartfase gesteund door Bill Gates, die heeft gezegd dat “alle rijke landen moeten overstappen op 100 procent synthetisch vlees”. Ook Mark Zuckerberg van Facebook is actief in kweekvlees: zijn Open Philanthropy Project steunt het Good Food Institute, een denktank die in de hele wereld actief is om “innovatie op het gebied van alternatieve proteïnen te versnellen”. Andere bekende sponsoren van deze nieuwe industrie zijn miljardair Richard Branson en Elon ­Musks broer, Kimbal Musk. Volgens adviesbureau McKinsey kan in 2030 de markt voor labvlees 25 miljard dollar bedragen.

De Nederlandse Ira van Eelen is lid van de adviesraad van Eat Just en tevens medeoprichter van Respectfarms, dat boeren wil “helpen hun bedrijven te diversifiëren en deel te nemen in de belofte van gecultiveerd vlees”. Haar vader, Willem van Eelen, is een van de grondleggers van de kweekvleesindustrie. Hij verwierf de eerste patenten en ontving al voor de eeuwwisseling twee miljoen euro subsidie van de Nederlandse overheid voor zijn kweekvleesonderzoek. Sergey Brin, medeoprichter van Google, investeerde in 2013 al in onderzoek naar kweekvlees door Universiteit Maastricht. Het bedrijf Mosa Meat opende in Maastricht onlangs in mei een fabriek waar op grote schaal kweekvleesburgers gemaakt gaan worden. De fabriek is een onderdeel van de M.O.S.A. Campus (Center for Advanced Meat Production, Upscaling, and Sustainability) in Maastricht. De Nederlandse overheid stimuleert, onder andere middels het Nationale Groeifonds, de ontwikkeling van labvlees en insecten voor menselijke consumptie in het kader van de Nationale Eiwitstrategie. Die is erop gericht de consumptie van dierlijke eiwitten terug te dringen. De universiteiten van Utrecht, Wageningen en Delft werken samen met het RIVM en bedrijven als Unilever en Nutricia aan een eiwittransitie onder de naam Future Food Utrecht.

Het Amerikaanse voedselgezondheidscentrum Center for Food Safety (CFS) maakt zich zorgen over de veiligheid van het nieuwe voedsel. De tijdens de vleeskweek gebruikte ‘groeifactoren’ kunnen namelijk kankervorming of celmutatie in kweekvlees bevorderen, die vervolgens in het menselijk lichaam terechtkomen, stelt CFS. Volgens Jaydee Hanson van CFS wordt genetische manipulatie gebruikt om de continue groei van de cellen (van het labvlees) te bevorderen. “Dit is verontrustend, omdat het waarschijnlijk is dat gemanipuleerde genen kanker kunnen bevorderen.” Michael Hansen, een voedselexpert van de consumentenorganisatie Consumer Reports, wijst op de risico’s van het gebruik van ‘recombinanten’, oftewel gemanipuleerde DNA-segmenten, in labvlees. Van Upside Foods was in 2019 al bekend dat het gebruikmaakte van de CRISPR-gentechnologie, waarvan de effecten op de menselijke gezondheid nog onbekend zijn.