^DeAndereKrant

Er liggen wetsvoorstellen in de Tweede en Eerste Kamer die, als ze worden aangenomen, de burger “vogelvrij” verklaren en overheidsinstanties “Stasi-achtige” bevoegdheden geven om burgers te controleren. Hiervoor waarschuwen privacy-expert Bas Filippini en jurist Jeroen Pols in een interview met De Andere Krant. De Autoriteit Persoonsgegevens (AP), de officiële privacy-toezichthouder, laat zich ook negatief over beide wetsvoorstellen. “Hier ligt het risico van massasurveillance op de loer. Dat kan ingrijpende gevolgen hebben. Ook voor gewone, nietsvermoedende mensen,” stelt AP, dat Tweede en Eerste Kamer adviseert om de voorstellen niet aan te nemen.

Het gaat om twee wetsvoorstellen en een initiatief van minister van Binnenlandse Zaken Ollongren.

1. Demissionair minister van Justitie en Veiligheid Fred Grapperhaus stuurde op 9 november het wetsvoorstel Wet verwerking persoonsgegevens coördinatie en analyse terrorismebestrijding en nationale veiligheid (WVP) naar de Tweede Kamer. De wet legaliseert de activiteiten van de NCTV (Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid’), die tot nog toe buiten wettelijke kaders opereert.

Deze wet “lijkt op een vrijbrief voor de NCTV”, stelt de Autoriteit Persoonsgegevens. Het voorstel zet “de deur open voor een surveillancemaatschappij, […] we hebben met de Toeslagenaffaire en het FSV-schandaal gezien wat er met de levens van mensen kan gebeuren als ze op ‘het verkeerde lijstje’ terechtkomen. Wij adviseren de minister van Justitie en Veiligheid daarom het wetsvoorstel grondig aan te passen of anders niet in te dienen." 

2. De Wet gegevensverwerking door samenwerkingsverbanden (WGS), een ‘datakoppelwet’ die het mogelijk maakt voor overheden en private organisaties in samenwerkingsverbanden om gegevens uit te wisselen. Hierover zal binnenkort worden gestemd in de Eerste Kamer. De wet geeft een juridische basis aan bestaande samenwerkingsverbanden zoals het Regionale Informatie- en Expertisecentra (RIEC’s), het Financieel Expertisecentrum (FEC), de Infobox Crimineel en Onverklaarbaar Vermogen (iCOV) en de Zorg- en Veiligheidshuizen (ZVH’s). Deze instellingen zijn al volop actief, zonder dat hiervoor een juridische grondslag bestaat.  Het aantal samenwerkingen dat onder deze wet valt kan via een Algemene Maatregel van Bestuur later worden uitgebreid. 

Hierover zegt Autoriteit Persoonsgegevens eveneens: neem deze wet niet aan. Het wetsvoorstel maakt het volgens AP “mogelijk dat nog veel meer instanties persoonsgegevens met elkaar delen, zonder dat er duidelijk iets aan de hand is. En niet alleen overheidsinstanties, ook private partijen. Hier ligt het risico van massasurveillance op de loer. Dat kan ingrijpende gevolgen hebben. Ook voor gewone, nietsvermoedende mensen.”

3. Een derde privacy-bedreigend initiatief, dat niet veel aandacht heeft gehad, betreft de ontwikkeling door demissionair Minister van Binnenlandse Zaken Kasja Ollongren van “een Rijksbrede richtlijn/handreiking Monitoring waarin we aangeven hoe de departementen en uitvoeringsinstanties binnen de kaders van de AVG [Algemene Verordening Gegevensbescherming] kunnen monitoren”. Ollogren doet dit in reactie op het nieuws dat één op de zes gemeenten burgers via anonieme social media accounts volgt. Naar verwachting zal deze richtlijn eind december beschikbaar zijn. Het is merkwaardig dat de minister een handleiding schrijft voor het monitoren van burgers dat volgens de wet helemaal niet is toegestaan.

Onze redacteur Elze van Hamelen sprak met juristen Jeroen Pols en Bas Filippini (oprichter van Privacy First) over de wetsvoorstellen. De twee oordelen vernietigend over de voorstellen. Volgens Pols worden gegevens gedeeld en dossiers opgebouwd over burgers zoals dat ook bij de Stasi in Oost-Duitsland gebeurde. Volgens Filippini dreigt de burger “vogelvrij” te worden door de nieuwe wetten.

Het volledige artikel is te lezen in De Andere krant van 20 november.

Dit nummer staat weer boordevol pakkend nieuws, reportages, columns en commentaren die u nergens anders leest. Onder andere:

• Alarmerend relaas van oud-advocaat Frank Stadermann over hoe Inspectie Gezondheidszorg kritische huisartsen intimideert, mede op aandrang van partijen in de Tweede Kamer als PvdA en D66.

• De implicaties van een rechterlijk oordeel over de medicinale wiethandel van Suver Nuver van Rinus Beintema.

• Een interview met anti-windmolenactivist Jan Nieboer die een jaar gevangenisstraf kreeg alleen omdat hij de “drijvende kracht” is achter een actiegroep in Drenthe, die streed tegen de komst van meer dan 250 gigantische windturbines.

• Facebook wordt Metaverse: een nieuw platform dreigt onze jeugd en ons allemaal een digitale wereld in te sleuren, die grote impact kan gaan hebben op onze normale sociale vaardigheden.

• Een reportage over de wantoestanden bij zwembaden waar ouders zonder QR-code hun kind niet meer mogen helpen omkleden.

• Een analyse van de “eurocentrische” pogingen van westerse instellingen om vaccins te pushen in Afrika, dat hele andere problemen heeft dan “corona”. 

• Een interview met Dan Kovalik, jurist en universitair docent, over de verkiezingen in Nicaragua, die door de Sandinisten werden gewonnen, ondanks pogingen van de VS om dat te voorkomen.

• Krijgen we deze winter te maken met stroomuitval door tekort aan aardgas? Het zou zomaar kunnen.

• Waarom mondkapjes schadelijk zijn voor gezondheid en milieu – en vooral voor kinderen.

• Een interview met Welmoed Arkenaar, die het verhaal vertelt achter de Gele Plu, die niet meer weg te denken is van de coronademonstraties.

• Een interview met singer-songwriter en immigrant Maame Joses, die ondanks een heftig leven blijft kiezen voor liefde en verbinding.

• Columns en commentaren van Pieter Stuurman, jurist Jeroen Pols, natuurgeneeskundige Arjen Pasma, huisarts Els van Veen, schrijver Willem Frederik Erné, Ab Gietelink, Ad Nuis, Sid Lukkassen en Karel Beckman.

• Het Samen Leven Journaal belicht iedere week initiatieven uit de nieuwe ‘parallelle’ samenleving en de Corona Files brengen het belangrijkste nieuws op het gebied van corona en vaccinaties.