^DeAndereKrant

“De locatie van het azc in Heerenveen hebben ze erg bijdehand uitgekozen”, stelt Esther de Vries*, een van de inwoners die gebruik maakte van haar inspraakrecht tijdens een inspraakavond op 22 januari. Ze wijst op het feit dat de gemeente het azc precies op de gemeentegrens van Heerenveen en Joure (gemeente Fryske Marren) wilde bouwen. “Officieel moeten de gemeenten een X-aantal asielzoekers opvangen, zo’n beetje rond de 300 tot 450 per gemeente. Ga je naar twee gemeenten, dan worden dat er zo 600 op een locatie.”

Op de gemeenteraadsvergadering van 29 januari liet een meerderheid van de gemeenteraadsleden weten tegen de locatiekeuze op de grens van de gemeentes Heerenveen en Fryske Marren te zijn. Boer Homme Dijkstra kan opgelucht ademhalen. Op een zesde van zijn huidige land, 22 hectare, komt geen azc. Wel is hij verbolgen over de “vreemde manier van communiceren”. De Gemeente Heerenveen informeerde hem net als alle omwonenden aan de Binnendijk slechts per brief over de locatiekeuze. Hij maakte zijn zorgen halverwege januari kenbaar tijdens een inspraakmoment in sport- en cultureel centrum De Hegefonnen. “Gelukkig wordt er in de gemeenteraad een keer wel geluisterd. Vorige week heb ik een goed gesprek gehad met burgemeester Fred Veenstra van Fryske Marren. Op 11 maart is er een stemming in de gemeenteraad. Ik heb goede hoop.”

Op ‘zijn’ 22 hectare land wordt in de toekomst een woonwijk gerealiseerd. Dat is in zijn ogen altijd nog beter dan een asielzoekerscentrum. “Wij willen geen azc hier. Op een dorpje van 700 inwoners een azc van 450 mensen, laat staan als het er meer zijn, dat geeft overlast voor ons dorp. De kinderen moeten dan allemaal langs dat azc om in Heerenveen te komen.”

Nu een azc in Heerenveen-West van de baan lijkt, kijkt de gemeente weer naar locaties die eerder al in het vizier waren, want ontkomen aan de verplichtingen die de spreidingswet met zich meebrengt zit er niet in. Noordplot, niet ver van het Abe Lenstra-stadion, Noordoost, bij het industrieterrein én Fean plantsoen, bij woonwijk De Greiden, zijn weer in beeld. Voor Esther maakt het weinig verschil. Zij betitelt de besluitvorming als ondemocratisch. “Een inspraakavond die nog geen maand van tevoren aangekondigd wordt, waarbij een groep mensen vijf minuten de kans krijgt om in te spreken, dat noem ik niet democratisch”, licht ze toe. “Het is geneuzel en gegoochel met locaties. Feit blijft: Het azc komt er.”

John de Vries heeft al meer dan anderhalf jaar ervaring met deze ‘Blitzkrieg-­methode’ van de overheid. De inwoner van Albergen (gemeente Tubbergen) kreeg in de zomer van 2022 te horen dat het Centraal Orgaan opvang asielzoekers (COA) hotel ’t Elshuys, gesitueerd tegenover zijn woning, had opgekocht, ook hier zonder de burgers daarover in te lichten. Het gemeentebestuur is daar wel gezwicht voor de druk vanuit het Rijk. Hij ziet in de case Heerenveen hetzelfde gebeuren als in Overijssel. De inwoners van Albergen besloten via de officiële, juridische, weg de strijd aan te gaan met de overheid. De rechter heeft beslist in de zaak van de bewoners tegen de gemeente en het COA getuigen te willen horen, maar tegen dat besluit gaan COA en de gemeente in beroep. “Dat zegt toch alles”, zegt John. “Als je niets te verbergen hebt, ga je niet in beroep.” COA-woordvoerder Bob van ’t Klooster reageert: “We hebben alle procedures doorlopen en zijn al meer dan een jaar bezig, de omgevingsvergunning is er. Wij zijn klaar voor de volgende fase, dat is dat de asielzoekers er komen. Er komt ook een omgevingsoverleg, dat in het begin regelmatig zal plaatsvinden, om omwonenden concreet op de hoogte te houden.”

Volgens John is het onverantwoord, grootschalige azc’s te plaatsen in gebieden met kleine dorpen. “Zo krijgen wij 150 asielzoekers op zo’n 75 mensen die er direct omheen wonen, met afstanden vanaf acht meter. Dat betekent een verdubbeling van het bewonersaantal. De verhoudingen worden dan helemaal scheef.” Dat het azc tussen Albergen en Almelo wordt geplaatst, doet gemeente Tubbergen volgens hem bewust in de hoop dat deze groep asielzoekers naar Almelo trekt, waar veel goedkope winkels zijn, zoals Aldi en Action. “Gemeente Tubbergen voldoet dan aan zijn taak en krijgt wel het geld voor deze groep asielzoekers, maar niet de overlast. Dat is volgens ons ook de hoofdreden dat de gemeente meewerkt met het COA en de staatsecretaris. Om deze belangen worden wij geslachtofferd.”

Hij ergert zich groen en geel aan het gebrek aan overleg vanuit de overheid met bewoners. Inmiddels heeft hij de situatie rond azc’s in Nederland in kaart gebracht en geconstateerd dat in ten minste tien procent van de gevallen, burgers niet of nauwelijks zijn betrokken bij het besluitvormingsproces. Van de 171 asielzoekerscentra zijn er 17 permanente locaties die niet in grote steden zijn gevestigd (zie kaartje), maar juist nabij kleinere plaatsen en dorpen. Locaties waar bewoners ook werden overvallen, zonder informatie vooraf, zijn het Friese dorp Kollum en de wijk Horzak in het Brabantse Oss. “Het is de kracht van de nieuwe politiek om chaos te creëren zodat de ‘gewone’ man het niet meer snapt en zij overal mee wegkomen”, aldus John.

*Esther en John de Vries hebben dezelfde achternaam, maar zijn geen familie of bekende van elkaar.