^DeAndereKrant

Op de zaterdag van het paasweekend is Nemo volledig uitverkocht. Aan het einde van de ochtend is het nog relatief rustig op de vierde verdieping waar tentoonstelling Humania zich bevindt. Ongeveer elk kwartier loopt er een medewerker van Nemo voorbij, maar deze spreekt ouders met jonge kinderen niet aan. In eerste instantie lijkt dat ook niet nodig. “In de tentoonstelling Humania kom je door middel van spellen, tests en museale objecten alles te weten over je eigen soort: de mens”, zo valt er te lezen. Er staan schermen met quizvragen, je kunt jezelf door een ‘knuffelmachine’ rollen en zien hoe een embryo zich ontwikkelt. In het midden pronkt het 8,5 meter hoge kunstwerk ‘Een Handstand’ van Florentijn Hofman.

Maar dan valt een grote ronde lichtbak op, met daarop foto’s van naakte mensen op ware grootte. De penissen, borsten en vagina’s zijn voor niemand in de ruimte te missen. Een draaischijf met verschillende outfits vormt een tweede laag, en de stellingen boven de foto’s moeten de gekozen combinatie afmaken. We lezen: “Ik voel mij geen man of vrouw, ik ben gewoon ik”, “Ik voel mij vooral vrouw, maar soms een beetje man”, “Ik voel me man, maar heb ook vrouwelijke kanten”, “Een van beide? Ik voel mij man én vrouw”. De beschrijvingen vertellen dat het verouderd is om in hokjes te denken. “Genderidentiteit is hoe jij je voelt van binnen.” “Voel jij je niet altijd alleen man of alleen vrouw? Dat is heel normaal. Er is veel diversiteit in genderidentiteit.” “Je biologische geslacht is niet wat je bent, maar wat je hebt.”

Naast de draaischijf bevindt zich een groot wit bord met kleine deurtjes met vragen. Het antwoord bevindt zich achter het deurtje. Bestaat de g-spot? Hoeveel jongeren doen aan sexting? Wat gebeurt er als je klaarkomt? Achter het deurtje van de laatste vraag worden video’s afgespeeld van mensen die klaarkomen, inclusief luid hoorbaar gekreun. Op de zijkant van het witte bord staat een expliciete beschrijving over wat seks is en wat er allemaal kan. “Met de hand, met de mond, met penis of vagina, met speeltjes, solo, als duo, met meer, of gewoon niet… Er zijn talloze manieren om seks te hebben.” Onderaan staat in kleine letters een waarschuwing voor de gebruikte beelden, maar die komt als mosterd na de maaltijd.

De tentoonstelling is al sinds november 2019 te zien, maar de ophef op sociale media is iets van de laatste weken. In Telegramgroepen en op Twitter werden video’s gedeeld van de inhoud, met boze en verontwaardigde reacties. Nemo reageerde op 5 april 2023 met een verklaring op de website, waarin het museum vertelt dat de plannen zijn getoetst bij mensen met verschillende achtergronden en dat op basis daarvan de inhoud is vormgegeven. Er staat ook dat de inhoud gericht is op bezoekers vanaf 12 jaar en dat er een leeftijdsadvies wordt gegeven bij de entree, maar die is niet te zien en er vindt ook geen controle plaats.

Nemo staat nog steeds achter de inhoud van Humania. Het museum staat daarin niet alleen. Een van de grote partners van Nemo is het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap. Dit ministerie maakte ook het Genderdoeboek voor Scholen van het Transgender Netwerk Nederland mogelijk. Hierin het advies “zo vroeg mogelijk met genderneutraliteit te beginnen”. Nemo-directeur Michiel Buchel noemde “het mooie steunbedrag van de overheid” in de inleiding van het jaarverslag van 2021. In hetzelfde jaarverslag wordt de interactieve schoolplaat ‘Lokaal 69’ van Nemo en SchoolTV uitgelegd, die als inleidende les bij Humania dient. Grenzen leren kennen, genderdiversiteit en plezier in seks staan hierin centraal.

De stichting Zorg voor Seksualiteit, die zich sinds 2020 inzet voor ‘het bevorderen van de seksuele gezondheid’ en trainingen faciliteert aan ouders, leerkrachten, studenten en zorgprofessionals, is niet onverdeeld gelukkig met Humania. Een woordvoerder van de stichting, die eigen lesmateriaal heeft ontwikkeld onder de naam VeiligWijs, stelt dat wat in Humania te zien is niet overeenkomt met het idee van ‘veilige relationele en seksuele vorming’. “Het is belangrijk dat je kinderen niet shockeert of dingen laat zien waar ze nog niet aan toe zijn. Seksualiteit is persoonlijk en kwetsbaar, dus veiligheid staat centraal. Daarom werken wij niet met foto’s en expliciet materiaal, maar bijvoorbeeld met tekeningen.”

Toch is de woordvoeder ook dankbaar voor de commotie die onder meer door Paarse Vrijdag, de Week van de Lentekriebels en Humania is ontstaan. “Het maatschappelijk debat is op gang gekomen en ik hoop dat dat uitnodigt tot gesprekken.” Zij adviseert ouders in seksuele opvoeding vooral vanuit waarden, relaties en grenzen te spreken in plaats van wetten en regels. “En tot slot is het belangrijk als ouder kritisch te blijven en te weten dat er ook alternatieven zijn.”

Nemo wilde telefonisch niet reageren op vragen van De Andere Krant.