^DeAndereKrant

Rond 2009 luidde Yvonne Brinkerink de klok over misstanden binnen de Jeugdzorg. Ze kaartte aan dat er 1300 jongeren onterecht in de jeugdgevangenis zaten, daardoor geen onderwijs genoten en werden gevisiteerd als ze hun ouders mochten zien. Ook vroeg ze ministeries naar de hiaten tussen de voor de jeugdigen uitgekeerde PGB’s en ZIN (persoonsgebonden budgetten en zorg in natura) aan Bureau Jeugdzorg (BJZ) en de ingekochte zorg. Ze leerde dat er aan iedere onder toezicht stelling (OTS) of uit huis plaatsing (UHP) eenmalig en maandelijks een bedrag betaald wordt aan Justitie. Met bedragen tussen de drie en vijftienduizend euro per kind per maand, wat met 80.000 UHP- en OTS-kinderen in 2017 zou komen op een bedrag tussen de 240 miljoen en 1,2 miljard euro. Ook maakte ze rond 2011 aanhangig dat er 70 miljard uit de AWBZ-gelden gehaald was om de ING Bank te redden. Brinkerink ervaarde steeds meer tegenwerking via verschillende overheidsinstanties, totdat ze zelf een gevangenisstraf moest uitzitten vanwege vermeende PGB-fraude.

Meer informatie: dakl.nl/klokkenluiderjeugdzorg

Bart van Well belandde op zijn 15e als jongensprostituee in een pedonetwerk in Amsterdam. Hij beweert seksueel misbruikt te zijn door onder andere oud-topambtenaar van justitie Joris Demmink. Van Well is kroongetuige in de Rolodex-zaak – een onderzoek naar de betrokkenheid van hooggeplaatste personen bij seksfeestjes met minderjarige jongens. Hij zegt ook andere prominenten, BN’ers en leden van het koningshuis bij dat soort ‘feestjes’ te hebben gezien. Zijn pogingen Demmink veroordeeld te krijgen zijn gestrand, ondanks een veelvoud aan getuigenverklaringen onder ede in de rechtbank. Ook zijn er dossiers uit Turkije, waarin Demmink wordt verdacht van verkrachting. Toch is er volgens het Openbaar Ministerie “geen redelijk vermoeden” dat Demmink schuldig is. Van Well heeft enkele jaren geleden uit frustratie vernielingen aangebracht aan de woning van Demmink. Daardoor verblijft hij sinds september 2021 in diverse gevangenissen in Nederland, met een ISD-maatregel (Inrichting Stelselmatige Daders). Volgens de website van het OM is deze regel voor “stelselmatige daders” die “door het plegen van reeksen delicten veel criminaliteit en onveiligheid veroorzaken”. Demmink is nog altijd op vrije voeten.

Meer informatie: bart-van-well-foundation.nl

In een weiland in Veenklooster werd op 1 mei het levenloze en verkrachte lichaam van de 16-jarige Friezin Marianne Vaatstra gevonden. Ondanks alle media-aandacht leek de zaak voor altijd onopgelost te blijven. Tot in 2013 Jasper Steringa, een anoniem levende boer uit de omgeving, opeens de moord bekende. Onderzoeker Wim Dankbaar – die zich toen al in de zaak had vastgebeten – publiceerde in 2015 het 470 pagina-tellende boek Het Vaatstra Complot: een diametraal andere visie dan de officiële lezing van justitie. Dankbaar beweert dat Vaatstra is vermoord door een asielzoeker. Hij beschrijft een “web van list, bedrog en ambtsmisdrijven” rond de zaak. De ware toedracht van de moord is volgens hem in de doofpot beland, mede mogelijk gemaakt door misdaadverslaggever wijlen Peter R. de Vries, Jan Vlug – de advocaat van Steringa – en justitietopman Joris Demmink. Dankbaar is door velen neergezet als “waanzinnige complotdenker”. Er zijn genoeg mensen die zijn uitgebreid onderbouwde verhaal wel geloven, onder wie de moeder van Marianne Vaatstra. Momenteel zit Dankbaar in de gevangenis vanwege stalken en belagen van Vlug.

Meer informatie: rechtiskrom.wordpress.com

De lijst met Nederlandse klokkenluiders is heel lang. Er zijn op landelijk en gemeentelijk niveau burgers, militairen, ambtenaren, politici en andere professionals die misstanden aan de kaak proberen te stellen en vervolgens in de problemen kwamen. Bijvoorbeeld Victor van Wulfen (Defensie), Fred Spijkers (Defensie), Frits Veerman (atoomspionage), Sophie Hankes (medische fouten), Robert van de Luitgaarden (kindermisbruik), Fatima Aboulouafa (politie), Willeke Ravenna (toeslagenaffaire), Micha Kat (satanisch misbruik), Huig Plug (justitieel bedrog), Ad Bos (bouwfraude), Wilfred Zielman (gemeente Lopik), Marielys Roos (gemeente Bloemendaal), Susanne Täuber (Universiteit Groningen) en Adèle van der Plas (zaak Demmink). En dan nog betreft het slechts een kleine opsomming.

“Een klokkenluider bij de overheid krijgt hulp bij het melden van een misstand”, staat op de site van de Rijksoverheid. Daar is onder andere het “onafhankelijke” Huis voor Klokkenluiders in 2016 voor opgericht. Volgens Hetty van de Laar is het een leugen die zij aan den lijve heeft ondervonden. De voormalig medewerker van de SNS Bank kaartte in 2012 grootschalige vastgoedfraude aan, waar miljarden euro’s mee gemoeid waren. Door haar actie voelde het Rijk zich genoodzaakt de bank versneld tot staatseigendom te maken. In plaats van dank en rehabilitatie door toenmalig minister Jeroen Dijsselbloem, raakte Van de Laar “verwikkeld in een oorlog met het ministerie van Financiën”, dat er alles aan deed om de schuldigen buiten schot te houden. Van de Laar raakte in “tien weggegooide jaren van mijn leven” alles kwijt en ging er bijna letterlijk aan onderdoor. “Er is zoveel corruptie in dit land. Ik schat dat ongeveer 70 procent van de problemen wordt veroorzaakt door de overheid en vervolgens in de doofpot belandt.” In 2016 kreeg ze te maken met het Huis voor Klokkenluiders, dat zegt “onafhankelijk advies en steun” te bieden aan klokkenluiders. Van de Laar zegt dat het een wassen neus is. “Ik ben aan het lijntje gehouden, mij is het zwijgen opgelegd en – zo blijkt uit de vraagstelling in hun onderzoek – ik ben niet beschermd, maar door het Huis behandeld als verdachte.” Uiteindelijk is er in 2021 nog wel over haar gezegd dat ze heeft gehandeld in het maatschappelijk belang, “maar dat staat op een papiertje zonder enige waarde. Verder geeft niemand meer iets om de zaak”. In de dit jaar in werking getreden Klokkenluiderswet heeft ze geen vertrouwen. “Het klokkenluidershuis valt onder het ministerie van Binnenlandse Zaken en deze wet is ook gemaakt door de overheid. Er staan goede dingen in, maar er zit voldoende ruimte in om nieuw overheidsfalen in de doofpot te doen belanden.”

Het boek van Hetty van de Laar: De ondergang van de SNS Bank – klokkenluider tegen wil en dank.