^DeAndereKrant

De NPO, het sturings- en samenwerkingsorgaan van de publieke omroepen, kondigde op 31 januari het voornemen aan ON voor de derde maal een boete op te leggen. De Raad van Bestuur van de NPO, bestaande uit Frederieke Leeflang en Paul Doop, nam dit besluit op basis van een rapport van de Ombudsman van de NPO, Margo Smit, van 30 november 2022. Volgens Ombudsman Smit heeft ON in het tweede seizoen van het programma Ongehoord Nieuws, dat begon in augustus, de journalistieke code van de NPO in diverse uitzendingen geschonden. Vorig jaar legde de NPO al twee boetes op aan ON: de eerste op 5 juli, ook vanwege “stelselmatige schending van de journalistieke code” en de tweede op 29 december “wegens een gebrek aan samenwerking door ON binnen het publieke omroepbestel”.

ON heeft tot 21 februari de tijd om een ‘zienswijze’ in te dienen om zich te verweren tegen het voornemen tot een boete. “Dat zullen we doen”, zegt Karskens, maar hij verwacht daar niet veel van. “Ze zullen zich daar niks van aantrekken. Ik verwacht dat ze daarna de staatssecretaris van mediazaken zullen vragen onze uitzendvergunning in te trekken.” Volgens Karskens is er sprake van een “politieke aanval” op zijn omroep. “Dit is een aanval op de persvrijheid. Een aanslag op de democratie. Het is duidelijk dat de rechtse boodschap van ON niet goed valt bij de NPO.”

De NPO wordt al jaren geleid door oud-politici of mensen met sterke politieke connecties, met name met VVD, CDA, PvdA en D66. Leeflang en Doop, die beiden een verleden hebben bij management consultancy Deloitte, hebben banden met respectievelijk VVD en CDA. Leeflang volgde in 2019 de Landelijke Topkadertraining van de VVD, “een programma dat alleen is weggelegd voor prominente VVD-leden die de ambitie hebben in de toekomst politieke functies voor de liberale partij te vervullen”, aldus een bericht in HP/De Tijd. Een woordvoerder van de NPO erkent dat Leeflang de opleiding heeft gevolgd, maar stelt dat ze haar lidmaatschap van de VVD heeft opgegeven voordat zij in dienst trad bij NPO. Doop gaf in het verleden onder meer leiding aan een commissie belast met het schrijven van het verkiezingsprogramma van het CDA. Hij was fel tegenstander van samenwerking tussen CDA en PVV. Leeflang is de opvolgster van D66-politica Shula Rijxman. De Raad van Bestuur bestaat nog slechts uit twee leden nadat PvdA-prominent Martijn van Dam eind vorig jaar opstapte. Voorzitter van de Raad van Bestuur van de NPO is VVD’er (ex-D66) Tjibbe Joustra. Op de website van de NPO staan de politieke affiliaties van de bestuurders niet vermeld.

De Ombudsman stelt dat ON de journalistieke code van de NPO schendt door het verspreiden van “onjuiste informatie”. In “de journalistieke programma’s van ON wordt ruimte gegeven aan aantoonbaar onjuiste informatie: meestal passief wanneer een presentator op aantoonbaar onjuiste beweringen geuit door gasten niet doorvraagt, soms actief in eigen teksten van presentatoren”, stelt het rapport. Verder wordt volgens de Ombudsman “de journalistieke rol door ON-presentatoren nog steeds te weinig ingevuld. Wie iets beweert, moet in een journalistiek programma naar bewijs gevraagd worden.”

Volgens Karskens meet de NPO met twee maten. “Tal van omroepen zijn negatief in het nieuws gekomen vanwege jarenlang grensoverschrijdend gedrag van presentatoren en leidinggevenden. Maar geen enkele omroep krijgt een sanctie opgelegd. En hoe zit het met de eenzijdige woke-benadering van allerlei onderwerpen door de andere omroepen?”

ON krijgt bijval van ex-NOS-directeur Bauke Geersing die op 4 februari in een open brief aan de NOS hard uithaalt naar wat hij noemt “de eenzijdige berichtgeving” door het NOS Journaal. Hij roept de NOS op “de eigen journalistieke code van de NPO eindelijk eens na te gaan leven”. Hij stelt onder meer dat het NOS Journaal “de kant kiest” van de actievoerders van Extinction Rebellion en “stelselmatig slechts het verhaal van de klimaatalarmisten brengt”.

Karskens blijft strijdbaar. “Als onze vergunning wordt ingetrokken, stappen we naar de rechter.” Hij wijst erop dat er nooit een inhoudelijke behandeling heeft plaatsgevonden van zijn zaak. “De NPO keurt zijn eigen vlees. Er komt geen onafhankelijke rechter aan te pas.” Hij is ervan overtuigd dat ON zal winnen voor de rechter en “zeker voor het Europees Hof voor de Rechten van de Mens. Hij voelt zich ook gesterkt door de vele steunbetuigingen: “In de laatste vijf maanden hebben we 10.000 nieuwe leden erbij gekregen. Het vrije woord wint terrein!

Zo is het Ton Elias die als VVD-media­woordvoerder ervoor zorgt dat er een Ombudsman wordt ingesteld bij de NPO, de functie die Smit als eerste krijgt. Elias en Smit zijn in de jaren ’90 collega’s bij RTL. Samen met Bart Jochems, de partner van Smit, verlaten zij RTL uit onvrede met het beleid van hun chef Frits Wester. Smit gaat werken bij het KRO-programma Reporter, dat later opgaat in Pointer. Als Ombudsman blijft ze Pointer regelmatig citeren als bron van “juiste informatie” en onderhoudt ze nauwe banden met medewerkers van dit programma. Pointer voert herhaalde malen aanvallen uit op kritische media als Café Welt­schmerz en Gezond Verstand, die worden beschuldigd van het aanwakkeren van terrorisme.

Jochems wordt woordvoerder bij het ministerie van Buitenlandse Zaken en werkt als communicatie-adviseur en consultant, met KRO-NCRV en BNNVara als klanten. Werknemers van het bureau van Jochems, Marlot Communicatie, krijgen interviewtrainingen van Smit.

Smit beroept zich ook vaak op het bureau Nieuwscheckers van de Universiteit Leiden bij het ‘checken’ van informatie. Nieuwscheckers blijkt onderdeel te zijn van het International Fact Checking Network (IFCN), dat wordt gesponsord door de Bill Gates Foundation en George Soros alsmede door de Europese Commissie. Peter Burger, een van de twee oprichters van Nieuwscheckers, stelt in een rapport van de BBC dat desinformatie afkomstig is van “rechtse groeperingen en individuen”. Smit heeft weinig op met ‘rechtse’ standpunten, stelt ON: zij deelt op sociale media actief berichten die Oekraïne, het klimaatbeleid en de gender-agenda van de woke-beweging steunen. Ze uit ook de wens de positie van immigranten te verbeteren in Nederland. “Allemaal overtuigingen die tegenovergesteld zijn aan wat Smit bij ON hoort tijdens haar onderzoeken”, stelt ON vast.

Volgens de Ombudsman zou ON in een uitzending teveel nadruk hebben gelegd op gezondheidsschade door de mRNA-vaccinaties van Pfizer en Moderna. De Ombudsman schrijft: “Uit onderzoek blijkt inderdaad dat in heel zeldzame gevallen (1:25.000 tot 1:100.000) de vaccins van Pfizer en Moderna serieuze bijwerkingen hebben (zoals myocarditis/pericarditis). Nog zeldzamer is blijvende schade of overlijden. Maar de voor context belangrijke, tientallen wereldwijde onderzoekspublicaties over uiterst beperkt voorkomen van schade (…) bleven in het studiogesprek (…) achterwege.”

Om die bewering kracht bij te zetten verwijst de Ombudsman naar vier bronnen. Ten eerste een studie van bijwerkingencentrum Lareb van januari 2022, geschreven door Lareb-directeur en voormalig SP-politica Agnes Kant, een medewerker van verzekeraar Menzis en twee medewerkers van Lareb met nauwelijks academische achtergrond.

Ten tweede naar een serieuze wetenschappelijke studie van 16 september 2021, maar de auteurs van deze studie merken zelf op dat hun onderzoek beperkt was in omvang en reikwijdte en dat “een evaluatie van de veiligheid van het BNT162b2 mRNA-vaccin noodzakelijk is”.

Ten derde een studie in medisch vakblad The Lancet uit 2022, gebaseerd op data van het Amerikaanse bijwerkingencentrum VAERS. De auteurs van deze studie concluderen weliswaar dat “de meeste gerapporteerde bijwerkingen kort en mild” zijn, maar ze melden ook dat 6,6 procent van de gemelde bijwerkingen “zeer ernstig” was (22.527 gevallen) en 1,3 procent zelfs dodelijk: 4496 gevallen. Je kunt dat percentage “heel zeldzaam” noemen, zoals de Ombuds­man doet, maar je kunt je evengoed afvragen of andere publieke omroepen voldoende aandacht geven aan deze vaccinatieslachtoffers.

De vierde studie die de Ombuds­man aanhaalt laat inderdaad een laag risico op myocarditis zien. Wat de Ombudsman niet vermeldt, is dat er vorig jaar al minstens 226 peer­reviewed studies waren gepubliceerd die een verband laten zien tussen Covid-vaccinaties en myocarditis, zoals De Andere Krant eerder meldde: dakl.nl/hartschade-coronavaccinaties-bewezen

Het tweede voorbeeld dat de Ombuds­man geeft van “onjuiste informatie” betreft “de bewering die werd gedaan – in een uitzending van ON van 27 september 2022 – dat bij Covid-19 immuniteit na ziekte sterker is dan na vaccineren”. Volgens de Ombudsman is dit “een te complexe zaak voor zo’n stellige bewering”. De Ombudsman stelt daar een eigen bewering tegenover: “Feitelijk is het beste ziek te worden én een vaccinatie te nemen”.

Om deze opmerkelijke bewering te staven voert de Ombudsman twee bronnen aan. Eén is een Nederlandse studie van 24 november 2021. De conclusie van dit onderzoek bevestigt echter geenszins de stelling van de Ombudsman. De auteurs stellen: “We vinden bewijs voor een verhoogd risico op infectie door de beta-, gamma- of deltavariant vergeleken met de alfa-variant na vaccinatie. (...) Voor individuen met natuurlijke immuniteit werd geen verhoogd risico op infectie gevonden voor beta-, gamma- of deltavarianten vergeleken met de alfavariant.”

De tweede bron van de Ombudsman is een artikel in de Volkskrant.

De Ombudsman verwijt ON verder dat men niet “doorvraagt” bij een interview met immunoloog dr. ir. Carla Peeters, als die stelt dat “natuurlijke immuniteit tegen corona sterker is dan na vacccinatie”. “Hier was alle aanleiding voor doorvragen”, stelt de Ombudsman. Als dit volgens de Ombudsman een schending is van de journalistieke code van de NPO, zouden alle publieke omroepen bij wetenschappers als Jaap van Dissel of andere leden van het OMT ook moeten “doorvragen” in interviews, wat dat ook precies moge betekenen. Dit gebeurt nooit. Overigens is het onder medische wetenschappers algemeen erkend dat natuurlijke immuniteit beter werkt dan immuniteit door vaccinaties, omdat natuurlijke immuniteit veel bredere bescherming biedt, en vaccinaties gericht zijn op slechts één spike-eiwit.

Onjuiste informatie over stikstofproblematiek, asielzoekers, arbeidsmigratie, gender, de macht van de EU en de intenties van de overheid

De Ombudsman stelt verder: “Rond bepaalde thema’s komt herhaaldelijk onjuiste informatie voor, in diverse uitzendingen op dezelfde wijze of binnen hetzelfde frame. Onjuiste informatie werd met name verstrekt door gasten (die dan waar het beweringen betroffen niet verder bevraagd werden), hier en daar door de presentatoren.” Ter toelichting meldt de Ombudsman: “Dergelijke thema’s zijn onder meer stikstofproblematiek, coronamaatregelen en vaccinaties, asielzoekers en arbeidsmigratie, gender, de macht van de EU en specifieke intenties van de Nederlandse overheid.”

De Ombudsman geeft geen enkel concreet voorbeeld waaruit duidelijk wordt dat “onjuiste informatie” over de genoemde onderwerpen wordt gegeven. Duidelijk is wel dat het hier om politiek hete hangijzers gaat, waarover ON andere meningen laat horen dan doorgaans bij de publieke omroepen te horen zijn.

Volgens de Ombudsman schendt ON de journalistieke code door uitlatingen toe te staan die kritisch zijn op het stikstofbeleid en het immigratiebeleid van de regering: “Diverse malen wordt door gasten gesteld dat de overheid boeren hun land of bedrijf wil ‘afpakken’: ‘Als het echt zou gaan om het reduceren van stikstof dan zouden er hele andere veel logischere maatregelen getroffen worden. En dat het kabinet daar niet in geïnteresseerd is, bewijst dat het dus daadwerkelijk om de grond van de boeren gaat.’ (uitzending 16-8). Elders wordt gesteld dat er huizen voor migranten op gebouwd zullen worden, dat dit de intentie is van asiel- en migratiebeleid. Naar onderbouwing van de beweringen/beschuldigingen wordt nergens gevraagd. (…) Een presentatrice brengt in een uitzending zelf de beschuldiging van ‘landjepik’ in. De Journalistieke Code stelt dat beschuldigingen alleen na checken mogen worden uitgezonden, de code wordt wat dit betreft hier geschonden.”

Kritiek op de regering wordt hier gelijk gesteld aan het geven van onjuiste informatie. Gasten van ON mogen van de Ombudsman blijkbaar niet zomaar zeggen dat, bijvoorbeeld, het stikstofbeleid van het kabinet bedoeld is om boeren te onteigenen. Dit zou de omroep moeten “checken”. Bij wie? Bij het kabinet?

Tot slot vindt de Ombudsman blijkbaar dat ON onjuiste informatie verspreidt over D66. Zo staat er in het rapport: “Zie voor een voorbeeld van hoe een eerder in de uitzending uitgerolde rode loper aan het eind van een uitzending weer werd opgerold de uitzending van 1-9-2022: Gast 2: “Ja, eh, heel D66 mag wat mij betreft vandaag nog opgedoekt worden. Als we het gewoon eerlijk bekijken staan ze op dit moment gewoon totaal aan de verkeerde kant van de geschiedenis. En tegen de mensen die in maart gaan stemmen zou ik willen zeggen: stem wijs. En zorg dat je met jouw stem wel aan de goede kant van de geschiedenis gaat staan. Want de ramp is niet te overzien.” Presentatrice 2: “En met deze mooie woorden sluiten we deze uitzending af.”