^DeAndereKrant

De onafhankelijkheidsverklaringen zijn (nog) niet serieus, maar ‘onder de radar’ zijn vele groepen actief in Nederland die serieuze initiatieven ontplooien naar meer autonomie, weet Nyenrode-hoogleraar Bob de Wit. De Professor Strategic Leadership aan het Center of Strategy, Organization & Leader­ship heeft met zijn Society 4.0 beweging een landelijk netwerk gecreëerd van groepen die een nieuwe ‘burgerparticipatie’­samenleving tot stand willen brengen. “Er zijn tientallen regio’s, waarvan er zo’n 25 met ons in gesprek zijn, die al stappen aan het nemen zijn om zich op termijn los te wrikken”, vertelt hij.

Een voorbeeld is de beweging Frij Fryslân (Frij.frl). “In Frij Fryslân weten we dat een sterke lokale economie noodzakelijk is voor mens en omgeving. We dragen onze soevereiniteit en beslissingsbevoegdheden niet over aan overheden of non-gouvernementele instellingen die weinig verbinding met ons land hebben. Onze inwoners nemen gezamenlijk, transparant en eerlijk besluiten en houden uitvoerders van de gekozen richting aansprakelijk”, stelt woordvoerder van Frij Fryslân Sybren Posthumus. Op 27 augustus houdt de groep een vrijheidsfestival.

Naast de vele tientallen ‘verbindingsgroepen’ die in Nederland actief zijn, bestaat er een aanzienlijke ‘autonomiebeweging’ van mensen die proberen zich individueel los te maken van de staat. Een van de initiatieven is het platform voor “vrijheidsrechten” (www.vrijheidsrechten.nl). Andere groepen zijn het Burgerfront en Common Law Nederland. Volgens onderzoeker Elze van Hamelen is de autonomiebeweging “veel groter dan de meeste mensen beseffen”. Het gaat om zeker enkele tienduizenden mensen. Zij onderzoeken op diverse manieren juridische wegen die zouden moeten leiden tot autonomie of soevereiniteit van het individu.

Texel riep zich op vrijdag 7 juli al uit tot ‘onafhankelijke republiek’, maar Arnold Langeveld (VVD), die als ‘minister van verbinding en samenleving’ in het nieuwgevormde ‘Texels kabinet’ zit, zegt dat Texel juist “de verbinding met het kabinet zoekt”. Maar wel een met een “bloedserieuze ondertoon”, voegt hij hier aan toe. Dat blijkt wel uit de benoeming van professor Han Lindeboom tot ‘minister-president’ van Texel. Lindeboom is de emeritus-hoogleraar mariene biologie en tot voor kort actief D66-lid, die in de ­D66-Focusgroep Stikstof zat. Zijn kritiek op het stikstofbeleid was niet welkom bij de D66-top, want dat zou volgens D66-Tweede Kamerlid ­Tjeerd de Groot “koren op de molen van Thierry Baudet zijn”.

Ronald Vonk uit Giessenburg, een van de initiatiefnemers van de Boerenlanden-actie, stelt: “We zijn niet naïef en weten dat het geen afkondiging van een echte vrijstaat is. Daar heb je de steun van de bevolking voor nodig. Met deze acties hopen we die bevolking wel wakker te krijgen. We zijn nog lang niet klaar. We bedenken spontane, wilde acties. Ook op de wegen. De politie moet dan reageren. Als wij ze dan tegenkomen, zeggen we: sluit maar achteraan, jullie zien wel wat er gaat komen. Zo ontstond ook deze stickeractie. We zijn begonnen en het gebied werd almaar groter en de actie verspreidde zich als een lopend vuurtje. Inmiddels hebben we al boeren uit Limburg aan de lijn gehad die vroegen: hé, waar kunnen we die stickers krijgen?”

Richting de gemeenten werd door Boerenlanden nog wel een brief gestuurd, waarin staat dat de actie is gericht tegen de landelijke overheid. In de plaats Hoogblokland werd een groot spandoek onthuld. Boerenlanden moet een regio zijn waar “de regering niet buiten zijn oever treedt”, “waar oplossingen en besluiten samen worden gevormd” en “waar men trots is op elkaars ambacht”.

Posthumus van Fry Fryslân benadrukt dat zijn intenties positief zijn. “Wij willen samen bouwen aan de nieuwe wereld”, stelt hij. Dat is wel een wereld waarin de dictaten van Den Haag geen betekenis meer hebben. Het zou Bob de Wit niks verbazen als die er sneller komt dan menigeen denkt. “Wanneer? Timing is everything. De overheid is bepaalde agenda’s aan het versnellen – zoals de stikstofagenda. Daar komt vanuit de bevolking ook een versnellingsreactie op, verwacht ik.”

De Wit, die 26 juli wil laten uitroepen tot Dag van de Vrijheid, heeft het idee dat we net als 450 jaar geleden in een periode van transitie zijn beland, die destijds leidde tot het zogeheten Plakkaat van Verlatinge. “Met de ondertekening van het plakkaat in 1581 zei het volk tegen koning Filips II: dank voor uw bewezen diensten. Het zorgde voor acht roerige jaren, die uiteindelijk leidden tot een nieuwe vorm van staatsbestel en bestuur.”

Society 4.0 (society4th.org) speelt daarin een actieve rol. “Wij zijn met vijf regio’s al aan de slag, met zo’n twintig in proces en nog eens zestig in gesprek.” Komende dinsdag 26 juli 2022 zal De Wit op ‘De dag van de Vrijheid’ stilstaan bij het Plakkaat van Verlatinge. Hij zal een speech opnemen en deze met twee muziekstukken digitaal verspreiden. ‛’s Avonds draagt hij de rede nogmaals voor bij restaurant Mama Licia in Rotterdam.