^DeAndereKrant

Eigenaar Patrick Schilder, uitvinder van de bijvangstsparende leefbak, wordt voortdurend tegengewerkt door de autoriteiten, maar opgeven is voor hem geen optie. “Welk weldenkend mens kan toestaan dat Nederland zo wordt uitgeknepen?”

Patrick Schilder zit op een bankje aan de haven met zijn rug naar Bar de Molen, waar hij iedere stamgast en ober bij naam kent. Hij kijkt uit op de VD64. Voor Schilder (52), zijn 80-jarige vader en twee broers Jack en Ger, is het sinds 1 mei weer visseizoen. Gedurende vier maanden gooien zij dan wekelijks 658 fuiken overboord. De vissersfamilie, met de bijnaam Loege, stamt af van een vissersgeslacht dat teruggaat tot 1480. Schilder vertelt dat hij goed kon leren, maar dat zijn vader hem op de kotter nodig had. “Nog voor mijn 16e nam mijn vader mij mee op zee (IJsselmeer – red.) en als jongste Nederlander had ik op mijn 17e mijn eigen schip. Op dat moment lagen er in Volendam nog 32 vissersschepen.”

In 1989 begon de bemoeizucht van de regering toe te nemen. Ze kwamen met onderzoeksrapporten, waarin stond dat de IJsselmeervissers 85 procent van de capaciteit moesten inleveren zodat de visstand kon toenemen. Schilder: “Het antwoord van de natuur was dat op de Oostvaarderplassen het aantal aalscholvers toenam tot een vijftienduizend paren tellende kolonie, die aten de vis in de gebieden waar de vissers niet meer mochten komen.”

De grote bijvangst, waar ­iedere visser mee te maken had, zat Schilder niet lekker. Hij wist samen met zijn broers een bak te ontwerpen die ervoor zorgt dat de bijvangsten op natuurlijke wijze overboord zwemmen. De broers wonnen voor hun uitvinding de Herman Wijffels Innovatieprijs 2011.

Schilder: “Ik heb een systeem ontwikkeld dat nu op het IJsselmeer verplicht is, ook veel andere schepen maken er gebruik van. Ik heb de bak zelfs in Korea mogen presenteren. Van Den Haag heb ik het idee dat ze daar niet op oplossingen zitten te wachten. Ze komen na elke oplossing met een nieuw probleem.”

“Als ze weer een maatregel bedenken, weet ik dat die opnieuw verkeerd gaat aflopen”, gaat Schilder verder. “Op papier kunnen ze wel van alles willen, maar in de praktijk werkt dat anders. Ik heb weleens aan tafel gezeten met visserijonderzoekbureaus van de WUR, die zitten naast de ministeries. Kwam er weer een rapport op tafel! Ik ging staan en zei: ‘Voordat we deze maatregel gaan nemen, laat mij één rapport zien dat sinds jullie bestaan ooit is uitgekomen. Vervolgens leggen we dat naast mijn rapporten en dan gaan we vergelijken. Want alles wat ik tegen jullie heb gezegd is wel uitgekomen.’ Dan staan ze te staren. Vorig jaar wilden ze de palingvisserij verbieden naar aanleiding van een visstandsonderzoek, maar vanaf 2017 voer ik iedere dag mijn gegevens in op de computer: waar we vissen, watertemperatuur, windrichting, maandstand, waterdiepte, grondsoort. Ik zei: ‘Geef jullie rapport maar hier, dan toets ik dat samen met mijn rapport bij een rechter.’ Toen haalden ze bakzeil en lieten mij met rust.”

Hoewel Schilder toegeeft dat er een periode was dat de vissers met te grote vangsten terugkeerden naar de haven en dat daar terecht een einde aan is gemaakt, stelt hij dat sindsdien de vissers toch nog de schuld blijven krijgen van de afname van de visstand, terwijl andere veroorzakers gedoogd worden. “De zeesluizen van IJmuiden staan bekend als het grootste en dodelijkste gemaal van Europa. Daar plaatsen ze nu een nieuwe pomp waarvan ze weten dat het minstens evenveel vis gaat vermalen als de oude pomp. Jaarlijks sterven daar volgroeide palingen op weg naar zee, oplopend tot het dubbele aantal als gevolg van verwondingen. Dit komt neer op jaarlijks 10 ton dode aal. Verder zijn er nog zo’n 30.000 nutteloze dammen in Europa die paling tegenhouden. Denk je dat er één visserman is, die de zee leeg wil hebben? Kleine vis laten we zwemmen en als ze groot zijn dan komen wij aan bod. Heel veel grote is ook niet goed, je hebt een natuurlijke balans nodig. Een visserman houdt dat in stand. Het is een apart verhaal, dat elke bioloog kan bevestigen. Bovendien voeren we het afval dat we opvissen netjes af. Ook zal ik een vogel die gewond is aan boord nemen en verzorgen.”

Good Fish Foundation zocht contact met Schilder omdat zij in de wateren, waar de vissers weggetreiterd zijn, zoals Schilder stelt, de visstand achteruit zagen gaan en stroperij zagen ontstaan. Ze vonden het een beter idee de vissers dan maar te gedogen. Schilder adviseerde de stichting te onderzoeken waar de regering mee bezig is en waar de echte oorzaak ligt van de achteruitgang. Volgens Schilder wordt dat nu opgepakt door de stichting.

Hij geeft ook het voorbeeld van de Marker Wadden waar giftig slib is gestort. “Een visser is net als een boer een soort boswachter. Zo’n vier jaar geleden zag ik ’s morgens om vier uur bedenkelijke dingen gebeuren. Ik belde de NVWA, de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit en verzocht ze eens te kijken wat daar aan de hand is. Degene aan de telefoon sloeg groot alarm, er werden helikopters, boten en een vliegtuig ingezet. Vorig jaar hoorden wij van iemand die wist dat wij de NVWA hadden gebeld over de Marker Wadden, dat daar toen een boot naar toe werd gestuurd met veel bemanning en meetapparatuur. Via een telefoontje werd de die boot ineens teruggefloten. Zoiets kan alleen een minister doen! Toch kregen de vissers via de pers diverse keren de schuld van veel dode vis en vogels bij de Markerwaard.”

De VD64 ligt in de Gouwzee, daar mocht jaren geleden niet meer gevist worden omwille van natuurbehoud. De vissers kwamen met tegenargumenten en die bleken goed onderbouwd. Schilder: “We zaten aan tafel met een van de vele ngo’s van het circus aan natuurbeschermingsorganisaties. Allemaal betaald door de Postcodeloterij en van ons belastinggeld. Wij stelden dat de maatregel kon worden teruggedraaid, het was immers voldoende onderzocht. Maar ze hadden alweer wat anders bedacht: Als jullie daar varen dan draait jullie motor. Om te mogen vissen betalen wij nu voor een vergunningplicht onder de Wet Natuurbescherming, vanwege de uitstoot van stikstof en CO2. Voor werk dat vissers al duizenden jaren doen, betalen wij nu direct mee aan instanties die ons ook tegenwerken. De schepen moesten al op minder kracht draaien. Het kost ons allemaal enorm veel geld en wat ze er niet bij vermelden, is dat de stikstof door verplichte filters wordt omgezet in ammoniak en dat is nog veel slechter. Rapporten worden gemaakt door onderzoeksbureaus en daar staat precies in wat de opdrachtgever wil, daar krijgen ze voor betaald. Niet willen meewerken betekent geen opdracht.”

Schilder denkt dat er niet één boer of visser meer is, die nog vertrouwen heeft in de regering. “60 procent van alle rechtszaken in Nederland loopt tegen de staat, dat zegt genoeg. Het gaat standaard over list en bedrog. Meer dan 75 procent van de rechters stemt D66, zo ziek is het systeem. Wij voeren al tientallen jaren rechtszaken, die verliezen we standaard. Politici zijn slechts stations, in de schaduw regeert een andere macht. Steeds weer worden de poten onder onze stoel weggezaagd. Hetzelfde als wat je ziet bij de boeren. Als we nu niet wakker worden met zijn allen, dan rest er nog één optie en dat is emigreren. Nederland gaat helemaal naar de klote. Met een soort ongeloof vraag ik mij steeds weer af: welk weldenkend mens kan nog toestaan dat Nederland zo wordt uitgeknepen?”

In de Nederlandse Vissersbond heeft Schilder ook geen vertrouwen meer. “Dat is net als LTO Nederland een soort verlengstuk van Den Haag om het beleid uit te voeren. Ze willen dat de vissers zo min mogelijk tegenstand bieden.” Toch is Schilder niet van plan zijn strijd op te geven. Sinds de gemeenteraadverkiezingen zit hij in de lokale politiek namens BVNL. Waar het nodig is, zal hij zijn stem laten horen.