^DeAndereKrant

In het rapport van De Commissie Hendriks, dat op 21 december 2022 is aangeboden aan de minister van Justitie Dilan Yeşilgöz-Zegerius, staat een aantal belangrijke lichtpunten, volgens KTGG. “Met name dat de commissie vaststelt dat georganiseerd sadistisch misbruik bestaat en een serieus probleem is, is waardevol voor ieder die zich met deze problematiek bezighoudt, en vooral overlevers”, aldus Herry Vos. Decennialang is dat niet zo uitgesproken, terwijl sinds de jaren ’80 verhalen bekend zijn over gruwelijk misbruikte kinderen. In de jaren ’90 is er al eens onderzoek naar gedaan door de toenmalige Commissie Hulsenbek, die destijds rapporteerde geen bewijs van het bestaan van ritueel misbruik te kunnen aantonen, maar ook niet dat het niet zou bestaan. Daarom is de erkenning nu een mijlpaal. Desondanks overheerst er bij ‘slachtoffers’ – door KTGG steevast overlevers genoemd, omdat de getuigenverslagen veelal afkomstig zijn van mensen die zich los hebben weten te maken van het dadernetwerk – diepe teleurstelling. Vos: “Het is onverdraaglijk voor hen te moeten concluderen dat de commissie er niet in geslaagd is een rapport te schrijven waar de overlevers recht op hebben. En ook dat ondank s herhaald verzoek van de belangenorganisaties om in gesprek te gaan, de minister nog steeds niet heeft gereageerd.”

De publicatie is volgens KTGG “rommelig, slecht onderbouwd” en vooral “tendentieus. De commissie vermeldt bijvoorbeeld niet dat er sprake is van georganiseerde criminele netwerken, die korte lijntjes met elkaar hebben. Als dat al niet wordt geduid in dit rapport, is er ook geen noodzaak daarop te rechercheren”, zegt Vos. Er zijn volgens KTGG veel meer voorbeelden waar de Commissie Hendriks voor andere duiding heeft gekozen dan overlevers en hun hulpverleners hadden gehoopt. Vos: “De commissie heeft het steeds over ritueel misbruik. Wij constateren uit de verhoren onder honderden overlevers dat rituelen wel plaatsvinden, maar lang niet altijd. De term sadistisch omvat dus veel meer dan rituelen. Door de wijze waarop de commissie de term ritueel gebruikt, vernauwt ze ten onrechte het spectrum waar het om gaat. Centraal zou moeten staan het georganiseerde, extreme en sadistische karakter van het geweld. Niet het rituele aspect.”

De Landelijke Expertisegroep Bijzondere Zedenzaken (LEBZ) en een aantal rechtspsychologen zaaien met hun bijdragen aan het rapport “twijfels over de geloofwaardigheid van wat overlevers vertellen. Daarop heeft De Commissie Hendriks grote nadruk gelegd. Die bevindingen, waar ook wetenschappelijk gezien veel op af valt te dingen, zijn kritiekloos overgenomen”, stelt Vos, die vindt dat daarmee “de discussie is vervuild, waardoor overleg lastig wordt”.

Nog een opmerkelijke bevinding in het rapport is dat er wordt geconcludeerd dat er geen beeldmateriaal zou bestaan dat aantoont dat ritueel misbruik voorkomt. “Hendriks spreekt niet de waarheid als hij beweert dat er geen beeldmateriaal van ritueel misbruik te vinden zou zijn. De commissie had zonder veel moeite zelf de sites kunnen vinden waarop rituele kenmerken aanwezig zijn, of zij had gebruik kunnen maken van de organisaties die zich verdienstelijk maken met het opsporen van kinderporno op het internet. Wij vinden het een ernstig manco dat de commissie het aanbod van een organisatie ernaar te zoeken heeft afgeslagen”, aldus Vos.

Partijen als KTGG, Lisa tegen Georganiseerd Kindermisbruik, Stichting Misbruikt!, Spotlight en een groep behandelaars van de GGZ hebben vanaf het begin al hun twijfels geuit over de onafhankelijkheid van de Commissie Hendriks. Dit onderzoeksteam onder leiding van professor dr. Jan Hendriks is in 2021 aangesteld door toenmalig minister van Justitie Ferdinand Grapperhaus. Vos: “Sommige overlevers vertellen dat hooggeplaatsten een rol spelen, ook van Justitie. Een opdracht niet gestuurd vanuit het ministerie van Justitie zou minder discutabel zijn geweest. Het is slechts een van de redenen om aan de onafhankelijkheid te twijfelen.”

Op detailniveau is er nog veel meer aan te merken op het rapport, stelt hij. Grootste punt van kritiek van KTGG is dat “de urgentie ontbreekt, terwijl dagelijks kinderen gruwelijk mishandeld, geïndoctrineerd, uitgebuit en mishandeld worden, soms zelfs tot de dood erop volgt. Het zou zeer te waarderen zijn geweest als de commissie de politiek, justitie en de maatschappij op zou roepen dit ernstige probleem met voortvarendheid aan te pakken. We moeten nu maar weer afwachten wat er gaat gebeuren”, concludeert Vos. Aanvankelijk stond er voor deze week een Kamerdebat gepland, maar omdat er nog geen kabinetsstandpunt is geformuleerd, is dat op de lange baan geschoven. Eerder werd de publicatie van het rapport al tot drie keer toe uitgesteld.

Stichting Misbruik!, een belangenorganisatie waar KTGG nauw mee samenwerkt, onderschrijft de bevindingen van KTGG. “De Commissie benoemt de beschrijvingen door slachtoffers van sadistische en wrede handelingen, zoals mishandeling, vastgebonden en verkracht worden, wurgseks, drogeren, het toegediend krijgen van elektroshocks (….enz. – red.), maar deze misstanden gaan niet gepaard met het overbrengen van een gevoel van urgentie,” schrijft de Stichting. “De Commissie Hendriks heeft onvoldoende onderzocht hoe het kan dat een dergelijke misstand niet aan het licht komt en legt de verantwoordelijkheid daarvoor te gemakkelijk neer bij de slachtoffers. Het onderzoek naar het fenomeen georganiseerd sadistisch ritueel seksueel misbruik van kinderen is onvoldoende, waardoor de daaraan verbonden conclusie ongefundeerd is. De verklaringen van de slachtoffers zijn niet op waarde geschat.”

Het is voor zowel de overlevers als hun belangenvertegenwoordigers lastig om gehoord te worden. Vos geeft aan getwijfeld te hebben aan een gesprek met De Andere Krant. “Waar wij tegenaan lopen, is dat er heel gemakkelijk een link wordt gelegd met complotdenken. Zodra je in de media en politiek in die hoek gezet wordt, heb je geen enkele kans meer om gehoord te worden.” Bij de reguliere kanalen, uitgezonderd het Nederlandsch Dagblad en enkele Tweede Kamerleden, krijgt KTGG steevast nul op het rekest. “Ik heb het vermoeden dat velen heel bang zijn met dit onderwerp in verband gebracht te worden. Er hangt een sfeer omheen van: dat geloof je toch niet? Toch geloven we dat er een moment is dat het allemaal naar buiten gaat komen. Er is simpelweg te veel bewijs.”